img061

Wielkość wymienia zależy m in od wielkości miednicy, ilości mleka zgromadzonego w tkance gruczołowej, kolejnej laktacji, stadium fizjologicznego zw>erzęcia Kształt wymienia Pod względem kształtu wymiona dzielimy na 3 podstawowe typy:

1)    miskowate (skrzynkowe) - w kształcie przypominającym jajo przepołowione wzdłuż długiej osi. wymię takie charakteryzuje się szeroką podstawą, jest głębokie i najczęściej o zawieszeniu sromowo-brzusznym; ćwiartki mają na ogół jednakową wielkość, są od siebie oddzielone łagodnie zarysowanymi bruzdami; jest to typ najbardziej pożądany, charakterystyczny dla ras mlecznych;

2)    kuliste - ma mniejszą podstawę i jest poniekąd lepiej rozwinięte w kierunku doogonowym. co powoduje niesymetryczny rozwój ćwiartek, ćwiartki tylne są często większe od przednich; w późniejszych laktacjach występują tendencje do powstawania tzw wymienia piętrowego, wymiona kuliste są mniejsze od miskowatych. zawierają bowiem mniej tkanki gruczołowej, co powoduje niższą produkcyjność; ten kształt jest charakterystyczny dla większości ras;

3)    obwisłe - jest najmniej pożądanym, powierzchnia podstawy jest mała, głębokość duża, strzyki znajdują się w bardzo bliskiej odległości; taki typ spotyka się u krów starszych, po wielu laktacjach, zazwyczaj trudniej jest je doić maszynowo W niepożądanym typie można wyróżnić:

a)    wymię kozie - o małych ćwiartkach przednich oraz większych i opuszczonych ćwiartkach tylnych.

b)    wymię piętrowe (schodkowe) - o ćwiartkach przednich wyżej zawieszonych od tylnych.

c)    wymię przewężone (szczelinowe) - o głębokich bruzdach między ćwiartkami.

Przedstawiona charakterystyka jest podziałem teoretycznym. W praktyce występuje wiele kształtów pośrednich (rys. 22).

Rys. 22. Kształty wymienia 1 - miskowate (skrzynkowe), o zawieszeniu międzypod-udziowym, 2 - zwisająco-piętrowe, 3 - kuliste. 4 - zwisające lejkowate, 5 - kuliste o zawieszeniu brzusznym. 6 - zwisające, asymetryczne i piętrowe. 7 - zwisające o małej podstawie. 8 - słabo rozbudowane. 9 - zwisające wahadłowe o małej podstawie. 10 -zwisające, przewężone, szczelinowe

/uwieszenie wymienia Wyróżnia się trzy rodzaje zawieszenia wymion: ^ł,H>u»/ne, sromowe i sromowo-brzuszne. Najbardziej pożądane jest wymię " mwimi/oniu sromowo-brzusznym, o długiej podstawie Wymiona o takim za-*MM/snlu są na ogół miskowate. bardzo duże. o gruczołowej konsystencji. Ścia-"m lylnn wymienia powinna wyraźnie wystawać poza linię podudzia krowy, a z |*i # • •• iy daleko i łagodnie przechodzić w linię brzucha Prawidłowe zawieszenie rymlenln określają dwie linie pionowe:

|n/«Hlnlfl, przechodząca przez guz biodrowy (ściana wymienia powinna być wysunięta ok 5 cm przed tę linię).

lylnn przechodząca przez guz kulszowy (tylna ściana wymienia wysunięta

0    fi cm poza tę Imię).

I*»n (oti/aj zawieszenia jest najwłaściwszy.

iwirszenie brzuszne występuje wówczas, gdy wymię przesunięte jest #*••!• mi* ku przodowi. Najmniej pożądane jest zawieszenie sromowe Wymię >'» m |f,| ukryte między kończynami i wyraźnie wystaje poza nie ku tyłowi

1‘olołenie wymienia Przy doju maszynowym istotną cechą jest dostateczna n. |i. ••'ić wymienia od podłoża Wiąże się to z mechanizacją i higieną doju Po-lęitnis wymienia ocenia się porównując poziom dna wymienia w stosunku do linii i m i.legującej na wysokości stawu skokowego. Odległość wymienia od wysoko-< . stawu skokowego zależna jest od wieku i wydajności mlecznej krowy Dno v ,'iuunln (nasada strzyków) powinno być usytuowane wyraźnie powyżej stawu

•    kowrgo Wskazane jest, aby odległość nasady strzyka tylnego od podłożu i fflosiła ok 50 cm (dla pierwiastek) lub 40-45 cm (dla wieloródek) Wymię oh Mil.* nisko opuszczone utrudnia dój.

Wlolkość strzyków. Strzyki są ważną częścią wymienia Na nich pracują »-m i udojowe, dlatego wielkość, kształt, wierzchołek, osadzenie i ustawienie •lnyków przesądzają o skuteczności sposobu dojenia. Pożądany kształt str/y-/ io i.ylmdryczny. Strzyki butelkowate i dzwonkowate (gruszkowe) utrudniają iinj maszynowy lub nawet go uniemożliwiają Wierzchołek strzyka powinien być i mgły Prawidłowością jest, że przednie strzyki są ok. 1 cm dłuższe od tylnych i i.yt duża różnica w wielkości strzyków jest niepożądana. Prawidłowo zbudowany ii. yk powinien zajmować od 1/4 do 2/3 długości kubka udojowego. Strzyki po-

*    ..my mieć kształt cylindryczny o długości 5-8 cm. przy średnicy (u nasady strzy* k*»w) 2,5-3,2 cm.

Wady budowy strzyków utrudniają lub uniemożliwiają dój mechaniczny: n) sit/yki zbyt cienkie lub zbyt krótkie - me wypełniają dostatecznie komory podstrzykowej kubków udojowych, co powoduje odpadanie aparatu udojowego; ii) uii/yki nadmiernie grube - ulegają w kubkach zadławieniu, płytko do nich wchodzą, co komplikuje dój; mają one najczęściej wąskie kanały strzykowe

1    mleko wypływa z nich powoli.

t.) ntr/yki zbyt długie - wchodzą głęboko do kubków udojowych, środkowa ich i /ęść podczas taktu masażu jest mocno uciskana, co może być powodem uszkodzenia gruczołów mlecznych;