img078

w ponumerowane korki, a w notesie oborowym i na wykazie krów ocenianych wpisane są kolejne numery krów i odpowiadające im numery butelek.

Ilość udojonego mleka określana jest od każdej krowy z każdego doju oddzielnie z dokładnością do 0,1 kg na podstawie wagi lub innych urządzeń, np takich jak Milk-Meter firmy Tru-Test i Milkoscop MK II firmy Alfa laval. Urządzenia te muszą posiadać atest ICAR dopuszczający do stosowania oraz powinny być legalizowane raz w roku w stacji do kalibrowania milkometrów.

Ilość mleka w próbce musi wystarczyć na wykonanie oznaczenia składu mleka, a więc w próbie powinno być 20 cm'^ł mleka. Proporcję przy pobieraniu prób mleka uzyskuje się w oparciu o odpowiednio wyliczony stosunek proporcjonalny

Stosunek proporcjonalny wylicza" się w sposób następujący: ilość udojonego mleka z pierwszego udoju mnoży się przez liczbę dojów, np. trzy. a następnie potrzebną ilość mleka do oznaczeń jego składu (20 cm³) dzieli się przez otrzymany poprzednio wynik. Z dzielenia uzyskuje się cyfrę, która jest stosunkiem proporcjonalnym wskazującym, ile cm³ mleka należy pobrać pipetą do buteleczki z każdego kg udojonego mleka od danej krowy Wyliczona proporcja przestrzegana jest przy wszystkich dojach przeprowadzanego próbnego udoju.

Po zakończeniu próbnego udoju buteleczki z próbami mleka i wypełnionymi dokumentami (wykaz krów ocenianych i karta informacyjna o krowach), umieszczone w walizce, niezwłocznie wysyła się (pocztą lub koleją) do laboratorium oznaczania składu mleka

2. Zapoznać się z dokumentacją stosowaną w ocenie użytkowości mlecznej krów metodą A₄.

Dokonać niezbędnych zapisów w notesie oborowym i w wykazie krów ocenianych przed rozpoczęciem próbnego udoju.

Zootechnik oceny dokonujący oceny użytkowości mlecznej zobowiązany jest do prowadzenia następującej dokumentacji:

a)    dokumentacja obowiązująca w gospodarstwie hodowcy: notes oborowy, karta jałówki/krowy typ B, rejestr - skorowidz bydła, tabulogramy - wyniki oceny miesięczne (T-1) i roczne (T-2);

b)    dokumentacja dla ZETO do systemu SYMLEK: metryczka cielęcia, zgłoszenie obory pod ocenę, karta informacyjna o krowach ocenianych, wykaz krów ocenianych, tabulogramy wynikowe.

3 Na podstawie danych zawartych w tabulogramie T-1 ocenić długość trwania, wydajność i skład mleka oraz przebieg produkcji mleka u kilku wybranych krów.

Laktacją nazywamy proces wydzielania i oddawania mleka przez krowy w okresie od wycielenia do zasuszenia. Ilość produkowanego mleka wzrasta od daty ocielenia samicy do 4-7 tygodnia; po osiągnięciu szczytu (max. dzienny udój) krzywa utrzymuje się na tym samym poziomie przez kilka dni i zaczyna powoli opadać aż do całkowitego zaniku sekrecji.

i

90

Z hodowlanego punktu widzeniu rozróżnia się laktację standardową «)f> dniową lub krótszą pełną (200- 304 dni) oraz laktację pełną

Laktację 305-dniową lub krótszą pełną używa się do oceny użytkowości krowy przy kontroli użytkowości, przy typowaniu krów na matki buhajów, przy wpisie Mów do ksiąg i rejestrów bydła zarodowego oraz do porównania między sobą i* (szczególnych krów. stad i ras Na podstawie wydajności i składu mleka pier-Wiostek ocenia się wartość hodowlaną buhajów.

Przebieg produkcji mleka podczas laktacji przedstawić można graficznie lub /« pomocą indeksów.

Graficznym obrazem przebiegu laktacji jest krzywa laktacji, którą sporzą-•i/<imy następująco: na osi y nanosimy średnią wydajność mleka z kolejnych •Miosięcy laktacji , a na osi x zaznaczamy poszczególne miesiące laktacji; po i'>lączeniu wyznaczonych punktów linią ciągłą otrzymujemy krzywą laktacji Krzywe laktacji mogą mieć różne kształty, np. wyrównany, szybko obniżający l dwuwierzchołkowy

Wyrównany (płaski) kształt krzywej laktacji charakteryzuje się tym. że po "ti,lgnięciu maksymalnego dziennego udoju następuje stopniowe obniżenie produkcji mleka (średnio 5% miesięcznie). Ten typ laktacji, ze względów praktycznych. jest korzystniejszy, bo zapewnia wyższą i równomierną produkcję mleka Szybko obniżający się (stromy) typ krzywej laktacji cechuje się szybkim wzrostem mleczności od wycielenia do uzyskania punktu szczytowego laktacji • następnie gwałtownym spadkiem; krowy dojące się w ten sposób mają krótszo kiMacje w wyniku szybkiego zasuszenia się,

Dwuwierzchołkowa krzywa laktacji charakteryzuje się tym. że po osiągnięciu i"Twszego maksimum (czynnik fizjologiczny) wydajność mleka ulega wyraźnemu ■ i nużeniu aby następnie w dalszym okresie laktacji wzrosnąć (czynnik żywieniowy). co powoduje powstanie drugiego wierzchołka krzywej laktacji, przyrost mleczności spowodowany jest m in. przejściem z żywienia zimowego na letnie W pracy hodowlanej przebieg laktacji określa się wg różnych indeksów, np 1. Indeks Johanssona - IJ (Wskaźnik równomierności laktacji) - jest to "toNunek ilości udojonego mleka w drugich 100 dniach laktacji do pierwszych 100 IhI laktacji. Równomierny przebieg laktacji świadczy o tym. ze wysoka wydajność mim zna krów utrzymywana jest przez długi okres. Do obliczenia IJ wykorzystuje •U następujący wzór:

wydajność mleczna w okresie od 101 do 200 dni laktacji x 100% wydajność mleczna w czasie od 1 do 100 dni laktacji

kiytoria oceny. IJ wynoszący ok. 80% uważa się za korzystny.

2. Indeks Turnera - IST (Indeks stałości laktacji) oblicza się wg wzoru:

wydajność mleka w określonym miesiącu laktacji x 100% wydajność mleka w poprzedzającym miesiącu laktacji