img237

Układ nerwowy autonomiczny

ne gałęzie unerwiają ruchowo mięśnie gardła, podniebienia i krtani, czuciowo - błonę śluzową gardła, krtani i górnej części tchawicy. Gałęzie odcinka piersiowego, który ciągnie się od odejścia nerwu krtaniowego wstecznego do rozworu przełykowego przepony, są następujące: gałęzie sercowe dolne [rr. cardiaci inferiores), dochodzące do splotu sercowego, gałęzie tchawiczne dolne (rr. trache-ales inferiores), gałęzie oskrzelowe (rr. bronchiales), które tworzą przedni i tylny splot płucny, gałęzie przełykowe (rr. esophagei), wytwarzające splot przełykowy, gałęzie śródpiersiowe (rr. mediastinales), przeznaczone dla opłucnej śródpiersiowej i splotu aortowego, oraz gałęzie osierdziowe (rr. pericardiaci). Unerwiają one narządy klatki piersiowej.

Na odcinek brzuszny składają się dwa pnie: pień błędny przedni (truncus uagalis anterior) i pień błędny tylny [truncus uagalis posterior). Tworzą one sploty żołądkowe przedni (gałęzie żołądkowe przednie i gałęzie wątrobowe) i tylny (gałęzie żołądkowe tylne i gałęzie trzewne podążające do splotu trzewnego), od których odchodzą liczne gałęzie dla trzewi jamy brzusznej (żołądka, jelita cienkiego, jelita grubego po lewe zagięcie okrężnicy, wątroby, trzustki, śledziony, nerek i nadnerczy).

Nerw dodatkowy

Nerw dodatkowy (n. accessorius-XI) jest nerwem ruchowym. Składa się z korzeni czaszkowych i korzeni rdzeniowych. Korzenie czaszkowe wychodzą z jądra dwuznacznego, natomiast korzenie rdzeniowe zaczynają się w komórkach tylnej części rogu przedniego górnych segmentów szyjnych rdzenia kręgowego i wchodzą do czaszki przez otwór wielki. Oba korzenie łączą się ze sobą w jamie czaszki i wychodzą z czaszki przez otwór żyły szyjnej. Jego gałęzie końcowe unerwiają mięsień mostkowo-oboj-czykowo-sutkowy i mięsień czworoboczny grzbietu.

Nerw podjęzykowy

Nerw podjęzykowy (n. hypoglossus -XII) jest nerwem ruchowym. Rozpoczyna się w jądrze nerwu podjęzyko-wego, w rdzeniu przedłużonym. Opuszcza czaszkę kanałem nerwu podjęzykowego i kieruje się, wytwarzając łuk, w stronę języka, gdzie oddaje liczne gałęzie, przeznaczone dla mięśni wewnętrznych i zewnętrznych języka.

Układ nerwowy autonomiczny

Układ nerwowy autonomiczny (systema nervosum autonomiami), zwany także wegetatywnym, zarządza czynnościami wegetacyjnymi organizmu, takimi jak: oddychanie, trawienie, przemiana materii, wydzielanie, rozmnażanie itd. Czynności te odbywają się z reguły bez udziału świadomości i woli. Ścisły związek istnieje między układem autonomicznym i psychiką. Stanom psychicznym, takim jak np.: strach, złość, radość, towarzyszą zmiany w czynnościach wegetacyjnych: bladość lub czerwienienie się, szybkie bicie serca, płacz.

Układ nerwowy mózgowo-rdzeniowy (somatyczny i autonomiczny zarówno morfologicznie, jak i funkcjonalnie są ze sobą ściśle związane i mimo wielu różnic, w rzeczywistości nie ma między nimi ostrej granicy. W układzie autonomicznym, podobnie jak w układzie mózgowo-rdzeniowym, można wyróżnić część ośrodkową i obwodowa Cechą charakterystyczną części obwodowej są zwoje nerwowe włączone w drogi odśrodkowe.

Komórki nerwowe w układzie autonomicznym są na oc wielobiegunowe. Podobnie jak w układzie somatyczny—, również w układzie autonomicznym podstawową jedność -ką czynnościową jest łuk odruchowy. Droga dośrodkowi obu łuków jest podobna, ale w układzie autonomicznym ramię odśrodkowe nie jest zbudowane z jednego neuronu, lecz co najmniej z dwóch. Neuryt komórki poczatsiwej, położonej w mózgowiu lub rdzeniu kręgowym, c> chodzi do zwoju położonego poza układem ośrodkowy— W zwoju tym rozpoczyna się neuron II, prowadzący do narządu wykonawczego. Dlatego też neuron znajdująoz sae w ośrodkowym układzie nerwowym nazywa się neuronem przedzwojowym, a drugi - neuronem zazwojowym. U

na przedzwojowe mają osłonkę rdzenną (włókna bizie.....

a włókna zazwojowe są pozbawione osłonki. Są to w^;:: - -na bezrdzenne (włókna szare). Włókna przedzwojowe w zwoju dzielą się na wiele włókienek i dochodzą do v.ze-lu komórek nerwowych, stąd też liczba włókien wychodzących ze zwoju jest znacznie większa.

Odcinki układu autonomicznego przeznaczone dla narządów położonych w jamach ciała wytwarzają liczne i noszenie sploty, które razem ze zwojami są stacjami zbiórczy-mi zarówno dla włókien dośrodkowych, jak i odśrodkowy zł

Ze względu na różnice fizjologiczne, a nie morfolog: cenę, układ autonomiczny dzieli się na część współczuiuł [pars sympathica) i część przywspółczulną [parspar/-:    -

pathica). Obie części wykazują w stosunku do siebie er. z-nościowy antagonizm. Część współczulna jest nastać z-na na ogół na zużytkowanie aktualnej energii, pobudzę ~ ced niektóre narządy do pracy i czynności. Część pizywspoft-czulna działa przeciwnie. Hamuje pracę i zużycie er.—gil jest więc nastawiona na gromadzenie i oszczędzanie potencjalnej energii.

Część współczulna

Część współczulna [pars sympathica) tworzy pier wsa :i+-czulny biegnący po obu stronach kręgosłupa, od pcosaa wy czaszki aż po kość guziczną.

Pień współczulny [truncus sympathicus) powstaje z wid lu zwojów połączonych gałęziami międzyzwojowyrz. -uJ czy się z rdzeniem kręgowym gałęziami łączącym: *zad występują od ósmego segmentu szyjnego po trzeci sec— lędźwiowy. Wyróżnia się gałęzie łączące białe [ra-s : .ml

226