img252

40

Wysokie temperatury mogą wywoływać stres cieplny który obniża nie tylko produkcyjność lecz i zdrowotność zwierząt Obniża się ilość ciał odpornościowych (immuno-giobulin) we krwi i mleku krów, loch i owiec, oraz występuje gorsze ich wykorzystanie przez noworodki Obniża się wtedy ich odporność na zakaźne enzootyczne zapalenie płuc i kolibaktericzy. U samic występuje wzrost letnich zapaleń wymion

W zamkniętych pomieszczeniach o niedostatecznej wentylacji i ruchu powietrza (często u trzody chlewnej) oraz w czasie letniego transportu zwierząt powstają warunki do ostrego lub chronicznego przegrzania organizmu a nawet udaru cieplnego Po transporcie występuje często nasilenie się występowania ciężk.ch schorzeń tzw choroby transportowej

U samic i samców zwierząt gospodarskich może wystąpić letnie obniżenie się płodności U samic występuje spadek nasilenia się zewnętrznych objawów rui oraz skuteczności unasienmeń Nawet krótkotrwały i nieznaczny wzrost temperatury wewnętrznej powyżej średniej dla danego stada powoduje tzw wczesną śmierć zarodków u wszystkich samic zwierząt gospodarskich

U samców reproduktorów obserwuje się zaburzenia spermatogenezy, spadek ruchliwości i koncentracji plemników, oraz wzrost liczby ich form patologicznych Należy więc kontrolować czas przebywania samców na wybiegach oraz prodność po letnim transporcie,

Niskie temperatury są przyczyną dużych upadków młodych zwierząt na skutek spadku odporności na zakazema wirusowo-bakteryjne

U noworodków prosiąt i jagniąt narażonych na stres zimna występuje hipotermia, hjpogiikafnia oraz niechęć ao ssania, dając w efekcie objaw syndromu .zimno - głód' Gdy temperatura w owczarni spaca poniżej 8^UC. zapasy energetyczne jagniąt wyczerpują się juz po 12 h, a wszelkie zaburzenia w ssaniu przyspieszają ich śmierć Prosięta nawet przy maciorze t w kojcach z promiennikami podczerwieni me są niezależne od temperatury chlewni, gdy temperatura powietrza spada do 7°C i niżej. Przedłuża się u nich czas uzyskania sprawności termoregulacyjnej.

Nadmienić jednak należy że naturalne utrzymanie cieląt i jagniąt (zimny wychów) powoduje zmniejszenie się zachorowań na tzw. choroby przeziębieniowe (grypę, enzootyczne zakaźne cdoskrzelowe zapalenie płuc - ezozp) Wynika to z zahartowania się zwierząt i przyzwyczajenia do dużych wahań czynników klimatycznych.

Zaleca się obecnie by młode zwierzęta utrzymywać w pomieszczeniach aepłochron-nych, w których temperatury me przekraczają strefy komfortu 12-15°C (patrz ryc.5) Wtedy unika się przekroczenia tzw punktu parowania kiedy to organizm zmuszony jest bronić się przed stresem ciepła na drodze parowania z organizmu (patrz ryc.8).

4.6.3. Pomiary temperatury

Pomiary chwilowe temperatury wykonujemy w środku pomieszczenia na wysokości zwierząt Aby uzyskać temperaturę najbardziej zbliżoną do średniej temperatury mierzonej za pomocą samopisów należy badanie wykonywać dwukrotnie rano. po obrządku zwierząt oraz po południu przed obrządkiem.

Pomiary pionowego rozkładu temperatur w pomieszczeniach wykonujemy na wysokości 10 cm nad legowiskiem, na wysokości zwierząt oraz 0,5 m od sufitu. Różnica co .najmniej 3°C świadczy odostatecznej ciepłochronności powały, przez którą budy nek traci około 40% ciepła.

Mo/klad poziomy temperatur wykonujemy 20 cm od ścian i w środku pomieszczenia Mń/mca temperatur me przekraczająca 3*C świadczy o dostatecznej ciepłochronności 4< mn co zapobiega skraplaniu się na nich pary wodnej I )<> chwilowych pomiarów temperatury powietrza, przedmiotów i ciała zwierząt używamy termometrów rtęciowych i alkoholowych (aktualnych minimalnych, maksymalnych muktymalno-minimalnych) oraz termometrów elektrycznych (termistorowych).

I )o ciągłej rejestracji temperatury używa się termografów dobowych lub tygodniowych

f*|i»/ęt I materiały do ćwiczeń zestaw termometrów cieczowych termometr elek-liyi /ny. tormografy oraz termogramy z zapisem przebiegu temperatury w różnych warunkach utrzymania

A « A Pytania i zadania

1 ()mówić znaczenie produkcyjne stref temperaturowych . (Jmówić wp>ły w temperatury na zdrowie i produkcyjność t Omówić sposoby pomiarów temperatury.

A Obliczyć współczynnik korelacji i regresji między temperaturą a produkcją mleka.

4 t Wilgotność powietrza

Wilg> >!ix>śaą nazywamy zawartość pary wodnej w powietrzu wyrażoną w gAm³ ki) hPa Wilgotność wywiera istotny wpływ na możliwość parowania z powierzchni ciała i • i' * >y i -tldechowych Parowanie zaś połączone jest ze stratą ciepła z organizmu (-e) i ..Innowi niezawodną gwarancję ochrony przed przegrzaniem (ryc.8)

Ryc. 8. Wpływ temperatury otoczenia na oddawanie ciepła metabolicznego na drodze suchej oraz parowania u bydła (Kibłer i Brody 1952)

Wilgotność powietrza wpływa ponadto na wielkość strat ciej^ła na drodze konwekcji. im n i |i i kondukcji W ten sposób wilgotność potęguje lub hamuje wpływ wszystkich fi yi /nych czynników klimatu na organizm Wilgotność wpływa też na przegrody konstrukcyjne zmieniając ich ciepłochronność. Źródłem wilgotności dla pomieszczeń inwentarskich w normalnych warunkach .u k|ii(uitiicji jest para wodna produkowana przez zwierzęta (75%). parowanie z wolnej jii iw.m/chnl (10-25% pary wodnej produkowanej przez zwierzęta) oraz wilgotność po-zewnętrznego (5-15%) Uważa się obecnie ze udział parowania z wolnej powiel/< hm należy zwiększyć do 20-40%