img307

150

Tab 29 Wybrane cechy produkcyjne mieszańców (V_? owcy fińskiej) wyrażone w procentach średniej wartości cech porównywanych 40 ras przyjętych za 100 (wg Drożdża)

Cechy jagrwc	Wartość cechy (w%)
Wiek dojrzałości płciowej	91
Masa ciała dojrzałych płciowo	90
Wiek przy pierwszej stanówce	94
Jagnice zakocone po jednym kryciu (% w rui)'
w marcu	143
w kwietniu	220
w maju	575
od stycznia do czerwca	144
od lipca do grudnia	94
Procent wykotów wielorakich	328
Masa miotu odłączonego/matkę	125
Liczba jagniąt urodzonych owcę i rok	141

Preferowane w Polsce rasy mięsne, których tryki używane są do krzyżowania towa rowego jedno- i dwustopniowego to czamogłówka teksel, ile de France, berrichon ne du cher oraz Suffolk Rasy te scharakteryzowano w rozdziale 16 Stosując krzyżowanie towarowe należy pamiętać, że:

-    uzyskanie korzystnych efektów krzyżowania możliwe jest tylko przy zapewnieniu odpo wiedniego żywienia i pielęgnacji owiec, nawet okresowe niedobory pasz czy te/ nieodpowiednie warunki utrzymania zwierząt powodują wyraźne zmniejszenie efek tów krzyżowania, a nawet pogorszenie wyników tuczu mieszańców w stosunku do rat czystych,

-    przy wyborze rasy mięsnej do krzyżowania należy uwzględnić standard wagowy produkowanych jagniąt, chcąc produkować jagnięta lżejsze (do masy ciała 35 kg) najkorzystniejszych efektów można spodziewać się przy krzyżowaniu z trykami ta kich ras jak ile de France, suffolk oraz berrichonne du cher. których potomstwo odznn cza się szybkim tempem wzrostu w początkowym okresie życia, natomiast przy tuczu średnio intensywnym, do wyższych mas ciała, lepsze efekty uzyskuje się używając do krzyżowania tryki rasy teksel lub czamogłówka - potomstwo po trykach tych ras ca chuje szybkie tempo wzrostu i dobre wykorzystanie paszy, daje ono również wełnę o wysokiej wartości handlowej.

-    ważnym czynnikiem jest także odpowiedni dobór zwierząt do krzyżowania obowią żuje tutaj zasada, że tym większe są efekty krzyżowania, im większe są różnic* w poziomie użytkowości materiału żeńskiego < męskiego

Płodność i plenność owiec jest głównym czynnikiem warunkującym ilość produkowu nego żywca baraniego. Zwiększenie plenności owiec prowadzi do wzrostu ilości jag mąt przeznaczonych do tuczu, a to decyduje o rozwoju tej gałęzi produkcji owczarskiej Można to osiągnąć poprzez:

1)    selekcję na plenność.

2)    selekcję na maciorki grzejące się poza sezonem rujowym,

3)    dolew krwi ras wybitnie plennych,

4)    zwiększenie częstotliwości wykotów,

5)    wcześniejsze używanie maciorek do rozpłodu,

6)    zabiegi żywieniowe mające na celu właściwe przygotowanie owiec do stanówki i pobu dzenie na drodze naturalnej rozwoju oraz owulaqi większej liczby komórek jajowych,

7)    hormonalne indukowanie superowulacji.

18.3. Rodzaje tuczu

W Polsce stosowane są 3 podstawowe rodzaje tuczu jagniąt, tj tucz szybki, średnio intensywny i pastwiskowy oraz opas owiec dorosłych

Tucz szybki tzw mleczny jest najintensywniejszą formą produkcji lekkiego żywca Cechuje się wysokimi przyrostami masy ciała (ok 260 g dziennie) i stosunkowo niskim /użyciem pasz na 1 kg przyrostu (odpowiednio 3-4 jednostek owsianych i 400 g białka strawnego). Wciągu 120 dni tuczu jagnięta osiągają masę ciała ok. 35 kg Efekty tuczu zalezą od doboru zwierząt jako materiału wyjściowego Powinny to być jagnięta o dużej masie ciała przy urodzeniu, pochodzące od matek odznaczających się dobrą mlecznością W Polsce najodpowiedniejsze do tego celu są jagnięta czarnogłówki. merynosa oraz mieszańce krajowych ras owiec z trykami ras mięsnych. W tuczu szybkim wykorzystuje się pasze o wysokiej koncentracji składników pokarmowych, eliminuje się natomiast większość pasz objętościowych z wyjątkiem siana bardzo dobrej jakości Stosuje się głównie mieszanki pasz treściwych, płatki ziemniaczane, suszone wysłodki buraczane itp Jagnięta pozostają przez cały okres tuczu razem z matkami, a ich intensywne dokarmianie rozpoczyna się juz w 2 tygodniu życia Jagniąt nie strzyże się. pomewaz wełna jest zbyt krótka Uzyskiwany materiał rzeźny jest bardzo ceniony na rynkach zachodnich, toteż korzystne cechy wyrównują poniesione nakłady paszowe

Tucz średnio intensywny, tzw przedłużony W tuczu tym wykorzystuje się również szybkie tempo wzrostu jagniąt i stosunkowo niskie zużycie pasz na kg przyrostu (4-6 jednostek owsianych i 400-500 g białka strawnego) Trwa on ok. 6 miesięcy do masy ciała 40-45 kg Średnie przyrosty dobowe wynoszą ok. 200 g. Żywienie jagniąt uzupełniane jest paszami treściwymi, wykorzystuje się jednak także tanie pasze gospodarskie (pastwisko, zielonki, okopowe) Jagnięta odsądzą się od matek w wieku ok 100 dni. Pod koniec tuczy przeprowadza się strzyżę uzyskując 1-1,5 kg wełny zgrzebnej Ten rodzaj tuczu jest najbardziej odpowiedni dla owiec długowełnistych i nizinnych

Tucz pastwiskowy tzw. opóźniony do wieku 10 miesięcy i masy ciała 50-60 kg Jest najmniej intensywną formą tuczu, w której wykorzystuje się tanie pasze gospodarskie. a rentowność podnosi dobrej jakości wełna z pierwszej strzyzy (ok 2 kg) przeprowadzonej w wieku ok. 8 miesięcy. Po okresie ssania jagnięta odchowywane są na pastwisku, a następnie w ciągu ostatnich dwóch miesięcy intensywnie tuczone w owczarni lub na pastwisku z dodatkiem takich pasz jak: siano, treściwe, soczyste Średnie przyrosty przy tego rodzaju tuczu wynoszą ok 130 g dziennie a na 1 kg przyrostu liigmęta zużywają 7-10 jednostek owsianych i ok 700 g białka strawnego Tryki poddawane są kastraqi

Opas owiec dorosłych stosuje się u zwierząt wybrakowanych ze stada i trwa on ok fi 10 tygodni. Najkorzystniej przeprowadzać opasanie takich owiec w okresie jesień nym Można wówczas wykorzystać w żywieniu wiele tanich pasz, jak pastwiska jesienna resztki po sprzęcie zbóz, okopowych i roślin pastewnych Stosuje się także odpad ki przemysłu rolno-spozywczego. W tym okresie owce powinny zwiększyć swoją masę ri.iła o 5-10 kg, zaś przyrosty wynoszą ok 100 g dziennie przy zużyciu 10-15 jedno •itok owsianych i 1000-1800 g białka na 1 kg przyrostu masy ciała.