IMG53

adenoid

migdatek trąbkowy

migdalek

podniebienny

migdalek językowy

Ryc. 1.2. Nagromadzenie tkanki limfatycznej na granicy jamy ustnej i jamy nosowo-gardłowej tworzące pierścień Waldeyera (wg [6]. za zgodą Elsevier Science)

(ryc. 1.2). Podobnie jak migdałek trąbkowy, adenoid osiąga szczyt rozwoju u dzieci w wieku 4-7 lat. Przewlekłe stany zapalne w obrębie jamy nosowej i gardła mogą czasem powodować u dzieci przerost tego migdałka. prowadzący w konsekwencji do utrudnienia oddychania i konieczność usunięcia go.

Jako ciekawostkę należy przytoczyć fakt. że migdałki - podobnie jak węzły chłonne - mogą być miejscem replikacji wirusa HIV. U osób zakażonych tym wirusem, we wczesnym okresie nosicielstwa, zdarza się nocny bezdech związany z przerostem adenoidu.

1.14. -c -

Dziewicze limfocyty T. to znaczy takie, które nie zetknęły się jeszcze z odpowiednim antygenem, cechują się u człowieka dużą ekspresją cząsteczki CD45RA (izoforma cząsteczki CD45 o dużej masie cząsteczkowej) oraz brakiem lub małą ekspresją cząsteczki CD45RO (izoforma o małej masie cząsteczkowej). Przedostają się one z krwi do obwodowych narządów limfatycznych. np. węzłów limfatycznych. przez żyłki poza-włosowate z wysokim śródbłonkiem. po czym. po kilku-kilkunastu godzinach, wracają do krwiobiegu przechodząc uprzednio przez sieć naczyń limfatycznych. Taki cykl krążenia może się powtarzać wielokrotnie - za każdym razem mogą być zasiedlane inne narządy limfatyczne. a także, w niewielkim stopniu, inne tkanki i narządy.

W przypadku zakażenia, toczącego się na przykład w obrębie skóry, czas przebywania dziewiczych limfocytów w regionalnym węźle chłonnym znacznie się wydłuża i wynosi zazwyczaj kilka dni. W tym okresie dochodzi do wytworzenia komórek efektorowych i pamięci, wykazujących dużą ekspresję cząsteczek CD45RO. Wiele dowodów wskazuje, że komórki te mają inne niż limfocyty dziewicze preferencje zasiedlania - rozmieszczają się i krążą między tkankami nielimfatycznymi. Przyjmuje się, że limfocyty pamięci mają tendencję powrotu do tkanek, w których pierwotnie doszło do zakażenia. Ta ukierunkowana migracja wynika z ekspresji na limfocytach dodatkowych cząsteczek, tak zwanych receptorów zasiedlania, i ich interakcji z odpowiednimi adresynami na komórkach śródbłonka. Przykładem receptora zasiedlania jest cząsteczka CLA (cutaneous lym-

10^3-
10^2-	i
10^1	\
	10^1 10^2 10^3

10¹ 10² 10³

CD45RO

migdalek

krew noworodka

krew osoby dorosłej

£

in

o

O

10¹10² 10³

10¹ 10² 10³ CD45RO

10¹ 10² 10³

węzeł chłonny

śledziona

płuca

Ryc. 1.3. Populacje limfocytów T dziewiczych i limfocytów pamięci/efektorowych u noworodka i osoby dorosłej: we krwi. migdałku. węźle chłonnym, śledzionie i w płucach. Obrazy na podstawie cytometrii przepływowej (wg [7]). Dla limfocytów T dziewiczych charakterystyczna jest cząsteczka CD45RA - dominują one we krwi noworodka, dla limfocytów pamięci/efektorowych - cząsteczka CD45RO (obecna na olbrzymiej większości limfocytów w płucach)

19