IMG 1404015842

nie potrafimy rozstrzygnąć na podstawie obrazu dyfrakcyjnego (który*^ zawsze centrosymetryczny), czy kryształ jest centrosymetryczri$ (Pl), _c nie (PI). Ten problem nie występuje jednak w krystalografii makromokjSjl gdzie z góry wiemy, że grupa przestrzenna jeśt niecentrosymetryczru W tym przypadku centrosymetryczna klasa Lauego informuje nas jedno, znacznie o niecentrosymetrycznej grupie punktowej kryształu.

3. Symetria translacyjna w grupie przestrzennej kryształu prowadzi c|₀ systematycznego wygaszenia pewnych grup refleksów. Nie chodzi tu o t₀ że refleksy te będą słabe (tj. o niskiej intensywności), ale o to, że nie pojawte się w ogóle (/ ■ 0). Intuicyjnie powinniśmy być na to zjawisko przygotowa. ni. Przecież najbardziej widomym efektem czystej translaqi (perioćjyczno-śei) jest zanik rozpraszania ciągłego i ograniczenie rozpraszania ;do wybra-nych, dyskretnych kierunków. Wygaszenia systematyczne pochodSjnod nieprymitywnego centrowania sieci ijid;d osi śrubowych (a w przypadku kryształów niechiralnych, także od płaszczyzn poślizgu). Aby zr ozu miel źródło wygaszeń Systematycznych, wyobraźmy sobie komórkę /-centrowaną. Gdyby nie było węzła centrującego, odległość międzypłaszczyznowa w rodzinie (001) byłaby doou a refleks GOjyibyłby ^prawdopodobnie bardzo⁴ silny, gdyż kolejne piaszczyznylitmmiąwuyM promieniowania wg fazierj Wprowadzenie: węzła Vi, Vł, % ppjiybduje Wsunięcie pomiędzy sąsiednie płaszczyzny jeszcze jednej, obsadzonej węzłami identycznie,, z odstępem dom/2. Oczywiście^ dodatkowe płaszczyzny powodują odbicie z fazą dokładnie przeciwną (A(p = 180°), znosząc efekfcswoiehisasiadek.KffiŁoffi-^iii.' dyfrakcyjnym kryształu z--komórka./y efleksulóóffinn prostu nie będzie,,! Ogólne zasady^w.ygąsżeń-dla    centrowania jsa nastPnM

jącę>
Sieć	; Grupa refleksów	Refleks systematycznie \ffigasżóńw|B| gdy
1		h + k + l = 2n
C	JWs^^stiSę •,	h + k = 2u
F	iiwSzyStKję'	h + k = 2n, h + l = 2n, k + l = 2n (tj. hkl jednakowej ■ramzysTnSeil^B
R		-h + k + l = 3n (wskaźnikowanie w osiach heksagonalnych)

kaś-Iiczba. no.    dowol

nego całkowitego n, 2n jest zawsze parzyste.

yy .jpizygadku osi śr u bo wy ch wygaszenia do ty czą ty lko odpowiednich rpflekśńw

	Grupa refleksów	Refleks systematycznie wygaszony, gdy warunek nie jest spełniony
SM	Botom
H	m	h = 2n
—	001	l = 2xi
mai/^1	001	l = 3h (nierozróżnialne)
	001	ł=4n (nierozróżnialne)
EaiiM	001
	rai	6n (nierozróżnialne)
62/64 II z	001	l = 3n (nierozróżnialne)
mm	001	l = 2n

Ktoś mógłby pomyśleć, że nie rozróżnimy w obrazie dyfrakcyjnym osi 2i od 42, gdyż obraz ich wygaszeń jest taki sam. Nie ma obawy: osie te rozpoznamy od razu po ich krotności (symetrii). Nie rozróżnimy natomiast enancjomorfów osi śrubowych i jest to w zasadzie główny problem niejednoznaczności oznaczenia grupy przestrzennej kryształów makromolekuł. (Są jeszcze dwa szczególne przypadki par grup przestrzennych składających się z tych samych, lecz inaczej rozmieszczonych elementów symetrii, które też dają ten sam obraz wygaszeń systematycznych: [222/12i2\2i oraz

wmm.

' Poniższy, przykład ilustruje warstwicę (tj. płaszczyznę punktów) hkO ^e£i odiyróhtej kryształu z grupy przestrzennej P2i2i2i. Spostrzegamy bra-flPSfeiglgiSrHa Osiach    i    Na warstwicy tej widzimy też

śymejaiębim pochodzącą z symetrii klasy Lauego mmm.

. Tój^WstępńejanalizyjąnS^jldyfrakcyjnegojest Więc następujący:

Lauego, a z niej grupę punkto-wą.

(2)    Na podstawie wygaszeń systematycznych ustalić grupę prze-strzenną.

(3)    Na podstawie prostych pomiarów odległości w sieci odwrotnej wy-znaczyć parametry komórki elementarnej (sieci).

45