Charakterystyczne cechy niezręczności manualnej
U dziecka z niezręcznością manualna występują dominujące objawy, które mogą sugerować opóźnienie, zaniedbanie czy deficyty rozwoju aparatu manipulacyjnego. Do podstawowych cech wskazujących na niezręczność manualną należą takie zachowania i problemy dziecka, jak:
- dziecko z opóźnieniem zdobywa umiejętności samoobsługowe: ubieranie, rozbieranie, wiązanie kokardek, sznurowanie bucików, zapinanie guzików, posługiwanie się sztućcami itp., czynności te wykonuje wolno i niezręcznie; ma trudności w posługiwaniu się przedmiotami codziennego użytku wskutek obniżenia sprawności funkcjonalnej w obrębie pojedynczych ruchów chwytnych;
- niezręcznie trzyma narzędzie pracy (ołówek, pędzel, kredkę); przejawia niechęć do rysowania i innych technik plastycznych;
- niechętnie buduje z klocków, gdyż jego budowle łatwo rozpadają się; woli, gdy budowle te wykonują rodzice;
- nieprawidłowo posługuje się nożycami, wycina niezręcznie, szarpie papier, źle koordynuje ruchy obu rąk przy wycinaniu;
- obniżona precyzja ruchów docelowych z jednoczesnym wzmożeniem psychoruchowego napędu; tak jak ruchy dziecka, również i napięcie jego mięśni zmienia się wraz z wiekiem i jest ściśle związane z funkcjonowaniem układu nerwowego; dziecko z niezręcznością manualną charakteryzuje nadmiernie obniżony lub też przeciwnie wzmożony tonus mięśniowy, najczęściej zaś występuje wadliwa regulacja napięcia mięśniowego;
- u dziecka z nadmiernym napięciem mięśniowym występuje zbyt silny nacisk ołówka lub kredki; linie rysunku są grube, lecz przerywane, często dochodzi do darcia papieru, łamania kredek czy ołówka; ruchy ręki są gwałtowne, mało płynne, „kanciaste”; w rysunkach przeważają linie proste, mało lub brak linii kolistych i falistych; ruchy są mało precyzyjne;
- u dziecka z małym napięciem mięśniowym (rzadziej spotykane) linie rysunku są nikłe, ledwie widoczne; linie proste są nierówne.