IMGi19 (3)

130 Rozdział 4

Samokształcenie

Odmiana kształcenia

Media proste

Kształcenie

jednostronne

Uczenie się

dobrowolna

Uczenie się

wspomagane

wieloma irodłami

Nauczanie

programowane

Uczenie się otwarte

Asynchroniczna

uczenie

Nauczanie

wspomagane

komputerem

Kształcenie

na odległość

nauczycieli / mistrzów

Rodzaje

podawania / pobierania informacji w procesie i uczenia się ,

Kształcenie onlłne

Internet

JSfflowąnfe,

Media p» ■ złożone

Internet

Rys. 6 Rodzaje podawania i pobierania informacji w procesie uczenia się —> rodzaje uczenia się.

-    Nauczanie asynchroniczne (niejednoczesne) (ang. Asynchronous Learning). Asynchroniczne dostarczanie informacji nie wymaga od uczestników posiadania stałego połączenia w czasie rzeczywistym, ponieważ udostępniane materiały są niezależne od czasu i położenia. Studenci korzystająz informacji za pomocą Internetu (stosując internetowe przeglądarki stron WWW), komunikują się asynchronicznie wykorzystując następujące usługi: e-mail/list server, telnet, Usenet, news-groups lub WWW Chat.

Na rys. 6 przedstawiono rodzaje podawania i pobierania informacji w procesie uczenia się, które w zasadzie determinują rodzaje uczenia się. Po prawej stronie rysunku można rozróżnić uczenie elektroniczne (ang. e-learning), wykorzystujące zarówno komputer autonomiczny (nauczanie wspomagane komputerem), jak i sieci lokalne (wykorzystanie uniwersyteckiej sieci intranetowej, obejmującej zarówno budynki dydaktyczne, jak i akademiki (ang. on-campus learning) oraz sieci rozległe (wykorzystanie zasobów sieci Internet — ang. off—campus learning)- mówimy wtedy o kształceniu na odległość, kształceniu online lub kształceniu asynchronicznym. Zatem w uczeniu elektronicznym wyróżniamy dziś już:

-    klasyczne kształcenie na odległość z wykorzystaniem radia, telewizji, a dziś już także Internetu zawierające zarówno synchroniczne, jak i asynchroniczne formy uczenia;

-    uczenie asynchroniczne, zawierające wyłącznie asynchroniczne formy uczenia się takie jak: pocztę elektroniczną, forum dyskusyjne, symulacje komputerowe, projekty grupowe, interaktywny esej, wykłady na CD-ROMach lub DVD i inne, które zostały szczegółowo opisane w rozdziale S;

-    uczenie synchroniczne wspomagane komputerem oraz synchroniczne konferencje audio- i wideo;

-    kształcenie online, wykorzystujące łącza i zasoby sieci globalnej Internet.

Od 1969 roku działa Londyński Open University, będący największą instytucją

pedagogiczną Zjednoczonego Królestwa, którego doświadczenia w dziedzinie nauczania otwartego posłużyły wielu innym uczelniom do rozwinięcia idei nauczania otwartego. W zajęciach uniwersytetu uczestniczy ponad 200 tys. studentów, którym oferuje się wirtualne wykłady, dyskusje w grupach oraz analizę i poprawę prac za pomocą sieci komputerowej. W 1997 r. studenci mogli czytać codziennie około 150 tys. elektronicznych przekazów na ponad 5 tys. wykładów proponowanych w sieci²⁰.

Od 1970 r. funkcjonuje Uniwersytet Athabasca, największy w Kanadzie Uniwersytet Otwarty. Poprzez korzystanie z klasycznych już dziś metod kształcenia na odległość i mediów dydaktycznych w tym sieci komputerowych, ich podstawowych usług i zasobów edukacyjnych pomagał w roku akademickim 20 tysiącom studentów w uzyskaniu certyfikatu licencjata w zakresie zarządzania, informatyki i wybranych specjalności z zakresu nauk społecznych²¹.

Od 1982 roku działa Otwarty Uniwersytet Bałtycki, prowadzący dziś rozmaite kursy doskonalące dla około trzech tysięcy słuchaczy z krajów Europy Środkowej i krajów skandynawskich. Wypracowane przez wiele lat metody, kursy, materiały, opracowania i organizacje nauczania stanowią wzorce w technologii nauczania na odległość. W Polsce kształcenie dystansowe z powodzeniem prowadzą: Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, gdzie funkcjonuje Polski Uniwersytet Wirtualny, Politechnika Warszawska, Politechnika Wrocławska, Uniwersytet Łódzki i Politechnika Gdańska.

Liderem w zakresie stosowania nauczania na odległość jednak nadal są USA i Kanada, w których od wielu lat prowadzone są zaawansowane technologicznie rozmaite kursy i szkolenia. Z wielu instytucji, w których nauczanie zdalne odgrywa istotną rolę w propozycji edukacyjnej, na wyróżnienie zasługuje prywatny University of Phoenix, który specjalizuje się w nauczaniu na odległość i oferuje telematyczne studia w zakresie zarządzania, marketingu, administracji i informatyki. Na studia online zapisało się w nim do 2000 r. 14 tys. osób, a ich liczba wzrasta co roku o 50 proc. Szeroką ofertę edukacyjną oferuje także Athena Uni-versity, działająca w systemie non-profit i specjalizująca się w organizacji kursów internetowych w zakresie nauk humanistycznych. Wśród innych wirtualnych uczelni dobrą opinię zdobyły w USA University Online, Global Network Academy, Nova University, oraz elitarne szkoły takie jak: Massachusetts Institute of Technology,

²⁰    F. Mayor, Przyszłość świata. Fundacja Studiów i Badań Edukacyjnych, Warszawa 2001, s. 385.

²¹    A. Davis, Athabasca University: Conversion from traditional distcmce education to online courses, programs and semices, „International Review of Research in Open and Distance learning”, 2001, Vol. 1, No. 2, s. 116.