Kompendium Wiedzy geografii40

GEOSTRATEGIA

Jest dyscypliną wiedzy wojskowo-politycznej, mocno związaną z geopolityką. Stanowi jej rozwinięcie w szeroko rozumianej problematyce zbrojeń i bilansu potencjału militarnego państw oraz bloków wojskowo-politycznych.

Przedmiotem analizy geostratcgicznej z punktu widzenia logiki wojskowej są: położenie, odległości, cechy naturalne, gospodarcze i komunikacyjne, sieci, obiekty oraz osiedla. Badane są np. warunki, które mogą sprzyjać mchowi wojsk lub go zakłócać, możliwości techniczne prowadzenia działań zbrojnych i obronnych, działań partyzanckich itp. W tym rozumieniu geostrategia zajmuje się opracowaniem różnych teorii i koncepcji strategicznych. Jednak główne jej zadania to badanie i taktyczne wykorzystanie warunków geograficznych pod kątem prowadzenia działań wojennych oraz optymalizacja lokalizacji armii w czasie pokoju i ćwiczeń wojskowych, a także pomoc i koordynacja działań podczas klęsk żywiołowych itp. Na początku lat siedemdziesiątych S. Cohen (1973) Region wprowadził pojęcie regionu geostrategicznego, czyli obszaru geostrategiczny ważnego z punktu widzenia potencjału militarnego. Podzieli!

on świat na kilka regionów gcostrategicznych: Amerykę. Europę Zachodnią, ZSRR z satelitami oraz Chiny. Według Cohena w ramach tych wielkich regionów gcostrategicznych funkcjonują mniejsze regiony geopolityczne, uważa on zatem, że geostrategia jest dziedziną nadrzędną w stosunku do geopolityki.

W wymiarze ponadnarodowym geostrategia bada potencjał i sfery wpływów państw zjednoczonych w blokach wojskowo-politycznych. Szczególną uwagę poświęca centrom dowodzenia zgrupowań wojskowych.

Na poziomie ..planetarnym” geostrategia jest bardzo zbliżona do geoglobalistyki. Tu problemami o pierwszorzędnym znaczeniu są zachowanie pokoju światowego oraz zapobieganie rozpowszechnianiu broni jądrowej i masowej zagłady.

Rozwiązanie Układu Warszawskiego a w następstwie brak współzawodnictwa między blokami — w pewnym stopniu zmniejszyło znaczenie geostrategii na poziomie ..planetarnym”, gdzie zastąpiono ją geoglobalistyką i geoekonornią. Świat

Mopniowo zmienia się w arenę rywalizacji ekonomicznej I cywilizacyjnej, a w mniejszym stopniu współzawodnictwa wojennego. Natomiast rola geostrategii nie zmalała, ale nawet wzrosła na poziomie regionalnym i lokalnym, w związku / coraz liczniejszymi napięciami politycznymi i konfliktami zbrojnymi występującymi w różnych miejscach na Ziemi. (Patrz hasła: Geopolityka, Geoglobalistyka, Region).

GETTO

Część miasta, ulica lub dzielnica, zamieszkana przez jedną grupę etniczną, kulturową lub etniczno-kulturową jest nazywana gettem. Terminu tego użyto po raz pierwszy prawdopodobnie w 1516 roku na określenie oddzielonej części weneckiej dzielnicy Cannaregio, gdzie kiedyś znajdowała się odlewnia (ii get lub getto oznacza w dialekcie weneckim hutę lub odlewnię). Na tym właśnie obszarze mieli się z rozkazu Rady Dziesięciu osiedlić weneccy Żydzi. Z czasem słowa tego zaczęto używać na określenie wyznaczonych terenów zamieszkania dla żydowskich osadników w miastach europejskich. Powstanie getta mogło być zarówno przejawem spełnienia życzenia ludności miejscowej {autochtonicznej). jak i wynikiem założonej przez przybywających osadników izolacji. L. Wirth (1928), autor monografii The Glietto, udowadnia, że wiele gett powstało z woli ludności żydowskiej. Termin getto nabrał tragicznej konotacji od czasu hitlerowskiej okupacji Europy i Holocaustu narodu żydowskiego.

Obecnie, po zniesieniu prawnych ograniczeń zamieszkiwania na określonym obszarze miasta, termin getto ma o wiele szerszy kontekst i oznacza każde dobrze uformowane ctniczno-kulturowe skupisko.

Procesy

„geltoizacji”

Współcześnie, zwłaszcza w dużych miastach, obserwuje się tzw. procesy „gettoizacji”, u podstaw których leży dyskryminacja grup etnicznych, ujawniająca się w polityce mieszkaniowej oraz zatrudnienia. W odpowiedzi na te ograniczenia, oraz w celu zachowania swojej tożsamości i poczucia bezpieczeństwa, grupy mniejszościowe zaczęły zamieszkiwać określone tereny. Charakterystyczną cechą gett jest ich architektoniczny i kulturowy