lichtarski (167)

334

7. Przcdiiębiontwo ą rynek

Tabela 10. Etapy umiędzynarodowienia działalności przedsiębiorstwa

Etapy

Klap I

(przed-eks portowy)

Etap II

i podjęcie, rozwój i intensyfikacja eksportu)

Etap ni

(umiędzynarodowienie produkcji)

Klap IV

(ponadnarodo

wy)

Główne cechy

Brak eksportu spowodowany:

-    trudnościami obiektywnymi lub

-    brakiem subiektywnego zainteresowania eksportem

Rozpoczęcie działalności eksportowej:

-    przypadkowe

—    zaplanowane

Zaangażowanie się w działalność eksportową:

-    ograniczone

-    duże

Pełne I stałe zaangażowanie się w eksport

Kooperacja produkcyjna Współpraca w ramach Joint venturej

Tworzenie filii zagranicznych

Prowadzenie działalności produkcyjno-handlowej w skali światowej

Źródło: [5. i S6-S7 (uh. 3)).

Podstawowe uwarunkowania

•    gospodarka autarkiczna

•    protekcjonizm gospodarczy

•    przeszkody polityczne

•    cbionny rynek wewnętrzny

•    ntekonkurencyjnoió wyrobów

•    niska świadomość okazji

•    pasywna postawa kierownictwa

•    system zarządzania krępujący inicjatywę

niespodziewana okazja eksportowa wolne moce produkcyjne nasycenie rynku krajowego przychylne nastawienie do eksportu brak znajomości rynków obcych poszukiwanie możliwości zbytu ograniczone i selektywne rozpoczęcie badań rynków obcych udany .debiut* eksportowy bliskość rynków (geograficzna, kultu-rowa. ekonomiczna) korzystanie i sied pośredników niestabilny eksport ograniczone badania rynków, konkurencji, cen itp.

brak rozbudowanych służb w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa opłacalność eksportu rozwój badań dotyczących problemów eksportowych dostosowanie struktury organizacyjnej do potrzeb badania rynków obcych

sprzyjający system ekonomiczno--finansowy

stymulujący system bodźców ekonomicznych

systematyczne i intensywne badanu rynków, ryzyka itd. formułowanie strategii rozwoju działania przedsiębiorstwa w oparciu o eksport

tworzenie własnej sieci sprzedaży

•    liberalizacja stosunków międzynarodowych

•    otwarcie gospodarek

• pełne otwarcie gospodarek narodowych

__335

7 *. Przedsiębiorstwo x rynki zagraniczne

W drugim etapie - określonym mianem rozwoju i intensyfikacji eksportu — można wyróżnić trzy fazy:

•    przypadkowej lub nic ustabilizowanej działalności eksportowej,

•    ograniczonej, ale już w miarę ustabilizowanej działalności eksportowej,

•    pełnego i stałego zaangażowania eksportowego.

Eksport przedsiębiorstwa może się rozpocząć od ^wykorzystania przypadkowych możliwości korzystnej sprzedaży wyrobów na rynku zagranicznym. Informacje z tym związane uzyskuje się bądź z najbliższego otoczenia (np. od większych przedsiębiorstw), bądź od pośredniczących firm handlowych. Procesy te mogą być dodatkowo wzmacniane przez przymus ekonomiczny, który skłania przedsiębiorstwo, z braku innych możliwości rozwoju, do szukania kontaktów z zagranicą; w takiej sytuacji jego kierownictwo będzie nastawione na zdobywanie różnego typu informacji o rynkach zagranicznych, warunkach sprzedaży na eksport i wszystkich okolicznościach, które się z tym wiążą.

Zainicjowanie eksportu wymaga odpowiedniego zaangażowania określonych komórek Grmy. Ponieważ jednak przedsiębiorstwo w tej fazie najczęściej korzysta z usług pośrednika (np. phz) - wpływ eksportu na strukturę wewnętrzną producenta jest nieduży; jeśli jednak robi to samodzielnie, to nawet sporadyczny eksport przyczynia się do zmian w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa. W ten sposób mogą się wykształcić początki służby eksportowej oraz ściślejsze więzy między przedsiębiorstwem a jednostkami, które odgrywają jakąś rolę w procesie decyzyjnym dotyczącym eksportu.

Pierwsze udane kontakty eksportowe zachęcają przedsiębiorstwo do podjęcia starań mających na celu podtrzymanie i rozwinięcie tej aktywności Usiłuje ono lepiej zorganizować swoją działalność eksportową, nadając jej charakter planowy, obejmujący analizę czynników wewnętrznych i zewnętrznych. W pierwszym rzędzie charakterystyczne jest dążenie do rozpoznania możliwości utrwalenia nawiązanych stosunków. Dotyczą one przede wszystkim wszelkich kontaktów pozwalających na gromadzenie informacji o szeroko pojętym (potencjalnym) rynku, tzn. nie tylko zagadnień samego zbytu, ale kwestii prawnych, zwyczajowych i finansowych, związanych z transakcjami eksportowymi. Umożliwia to podtrzymanie zainicjowanej działalności i przejście do fazy permanentnego eksportu. Nie dzieje się to jednak automatycznie, a sytuacja korzystania jedynie ze sprzyjających okoliczności może mieć charakter bardziej lub mniej trwały.

Stały, choćby nawet niewielki eksport wyciska piętno na strukturze organiza-cyjnej przedsiębiorstwa. Dotyczy to zwłaszcza wyodrębnienia komórek zajmujących się techniczną, bieżącą obsługą transakcji eksportowych. Wzrost eksportu lub jego stabilizacja wymagają jednak kolejnych przedsięwzięć organizacyjnych, jj polegających na tworzeniu komórek planujących i koordynujących eksport I pozostałymi sferami działalności. Istotne są w tym miejscu działania integrujące -postęp techniczny (zmierzający do doskonalenia produktu) z dziedziną marke-