medsadowa
8

u 5 /*✓

Art. 149 k.k. obejmuje zabójstwo dziecka przez matkę w warunkach szczególnych, opisanych w rozdziale „dzieciobójstwo". Wymiar kary jest w tym przypadku wyraźnie niższy od wymiaru przewidzianego za zabójstwo zdefiniowane w art. 148 § 1 k.k.

Art. 150 k.k. odnosi się do sytuacji, w której sprawca pozbawia człowieka życia na jego żądanie i pod wpływem współczucia dla niego. Treść tego artykułu, jest związana z problematyką eutanazji, zarówno czynnej, jak i biernej.

Art. 151 k.k. przewiduje karę za namawianie do samobójstwa lub udzielanie pomocy przy dokonaniu samobójstwa.

Art.^jjk.k. przewiduje odpowiedzialność karną za nieumyślne spowodowanie śmierci, s

^HvJS7 k.k. odnosi się m.in. do przypadków, w których śmierć jest następstwem nielegalnego przerwania ciąży, albo — co ma miejsce częściej — uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

Do zadań lekarza biegłego, powołanego do oceny przestępstw przeciwko życiu, należą przede wszystkim oględziny zwłok w miejscu ich znalezienia, a następnie oględziny i otwarcie zwłok, dokonane w prosektorium szpitala lub zakładu medycyny sądowej.

3.3. Oględziny zwłok w miejscu ich znalezienia

Lekarz może być wezwany do oględzin zwłok w dwóch całkowicie odmiennych sytuacjach: 1) jako osoba upoważniona do urzędowego stwierdzenia faktu zgonu, 2) jako biegły powołany przez prokuratora.

Nierzadko zdarza się, że lekarz pojawia się na miejscu znalezienia zwłok przed przybyciem przedstawicieli organów ścigania, mimo iż później okazuje się, że w danym przypadku niezbędne jest przeprowadzenie kryminalistycznych oględzin miejsca i zwłok. Najczęściej bywa to lekarz pomocy doraźnej lub lekarz rejonowy wezwany przez bliskich zmarłego lub przez przygodne osoby, które pierwsze znalazły ciało zmarłego. Od zachowania się tegoż lekarza, od jego wiedzy i umiejętności zależy bardzo wiele. Wezwanie lekarza w tych przypadkach jest uzasadnione potrzebą wystawienia karty zgonu, która upoważnia następnie rodzinę do pochowania zmarłego.

Oględziny zwłok przeprowadzone wadliwie, bez dostatecznej wnikliwości, mogą nie ujawnić istniejących w rzeczywistości zmian wskazujących na przestępstwo. Z kolei oględziny zwłok w miejscu ich znalezienia, dokonane bez zachowania niezbędnych środków ostrożności, spowodują zatarcie przestępczego działania. Tak więc zadanie lekarza, który pierwszy dokonuje oględzin zwłok jako lekarz urzędowy, jest nie mniej odpowiedzialne niż zadanie lekarza, powołanego do oględzin \y charakterze biegłego przez organa ścigania.

Podstawowym celem oględzin zwłok dokonywanych przez lekarza na miejscu zdarzenia (lub miejsca znalezienia zwłok, które nie musi być identyczne z miejscem zgonu) jest: 1) stwierdzenie zgonu, 2) określenie czasu zgonu oraz 3) ustalenie prawdopodobnej (przypuszczalnej) przyczyny zgonu. Celem dodatkowym, aczkolwiek nie mniej ważnym, jest udzielenie pomocy prowadzącym dochodzenie organom przy: 4) ustaleniu tożsamości oraz 5) poszukiwaniu, zabezpieczeniu i przygotowaniu do wysyłki śladów biologicznych (krew, wymiociny, kał, nasienie, włosy) lub fizycznych (cząstki prochu, lakieru samochodowego itp.), co może mleć zasadnicze znaczenie dla sprawy.

Zespół prowadzący oględziny przy udziale technika kryminalistycznego Npoi z.ą dza ze swych czynności zarówno protokół oględzin miejsca zdarzenia, |nk i „pruto

> } 'OWnętrznych oględzin zwłok". Opis całości miejsca oględzin należy do tfMilnIrtwlęieU władz prokuratorskich lub organów policji, natomiast ściśle i * i '.K i«» czynności i spostrzeżenia powinien podyktować do protokołu lekarz.

¹ Umn lż oględziny zwłok dokonane przez lekarza na miejscu znalezienia na ogół ważną część kryminalistycznych oględzin miejsca przestępstwa ■ i i wko życiu, mogą one być uważane wyłącznie za badanie wstępne, po którym i iii <1 w prosektorium ponowne, dokładne badanie zwłok obnażonych, jako część » rluwo-lekarskich oględzin i otwarcia zwłok (sekcja zwłok), i 11* ni z, który znajdzie się na miejscu przed przybyciem przedstawicieli organów imila, winien godzić swoje obowiązki lekarskie (stwierdzeniezgonu, udzielenie >#lttidnej pomocy) z koniecznością pozostawienia wszelkich przedmiotów i śla-iin miejscu zdarzenia w miarę możności w stanie nie zmienionym. Po uliinlnym udzieleniu pomocy i odesłaniu pacjenta do szpitala należy pierwo-mlojsce i położenie ofiary dokładnie opisać lub je oznaczyć (np. kredą na , dludze), przekazując komisji śledczej obraz i stan, jaki zastano bezpośrednio po i n hyclu. Trzeba pamiętać, że nieraz drobne ślady znalezione na miejscu ' ulępstwa mogą odegrać istotną rolę w postępowaniu dowodowym, stąd też i .i - dokonujący oględzin zwłok jest zobowiązany do zachowania szczególnej «i ud unici, by nie pozostawić po sobie żadnych śladów mogących skierować ¹ dfiwo w fałszywym kierunku, np. przez pozostawienie własnych odcisków i<n!ł ów, przeniesienia plam krwi na inne przedmioty itp.

lak najwcześniejsze przeprowadzenie oględzin zwłok jest wskazane z kilku i|lt.'dów. Jednym z nich jest fakt, że każde opóźnienie pośmiertnego badania i fiialtiego zmniejsza dokładność określenia czasu, w którym nastąpił zgon.

■ ■ >< **• lozkładu, rozpoczynający się autolizą już bardzo wcześnie po śmierci i «"i wijnjący się szczególnie szybko przy współdziałaniu określonej temperatury tb|i>t ności otoczenia, stwarza spore trudności we właściwej ocenie niektórych •lulali na ciele zmarłego. Zresztą lekarz winien odnotować również inne szczegóły i > ilir/.ności, które mogą mieć związek ze zgonem danej osoby, jak zapach, i* ijii udura, oświetlenie itp. Te zaś zjawiska w miarę upływu czasu mogą stać się fjiiiiiij wyraźne lub nieadekwatne do sytuacji pierwotnej. Słusznie więc podkreśla de „czas, który ucieka, to prawda, która znika przed nami".

i mlutową prawną wezwania lekarza jako biegłego do przeprowadzenia oględzin t i"li im miejscu ich znalezienia, będącego najczęściej miejscem domniemanego » i.*t M>nia, jest artykuł4<fQ k.p.k., który przewiduje konieczność powołania biegli yn w sytuacji, w której „stwierdzenie okoliczności mających istotny wpływ na iiseir/ygnlęcie sprawy wymaga wiadomości specjalnych", a zgodnie z art. k o h w razie potrzeby dokonuje się oględzin miejsca osoby lub rzeczy". Ponadto y I I ' Hozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 1929 r. o wykonaniu oględzin ■•liiwo lekarskich zwłok ludzkich wynika, że przewiezienie zwłok przeznaczone li do sądowo-lekarskiej sekcji z miejsca ich znalezienia na inne (np. do pHianktorium) może być dokonane tylko po uprzednim przeprowadzeniu — naj-jpi luj /. udziałem lekarza biegłego — dokładnych oględzin miejsca i samych §i. luk oiai podpisaniu protokołu z tej czynności.

'i|h,’ilKiny zwłok na miejscu ich znalezienia rozpoczyna się od op-i-su ułoże-n l h i w In k. Ocena położenia zwłóR w połączeniu z opisem rozmieszczenia śladów (li i wi, włosów) może ułatwić odtworzenie przebiegu zdarzenia. Do następnych eta-(H ' iględzin przystępuje się po sporządzeniu szkicu ułożenia zwłok i sytuacyjnych fcłjri lutograficznych. Obok zwłok znajdują się nieraz substancje lub przedmioty, lim n mogą rzucić światło na całość wyników oględzin, a których kryminalistyczne -Mm M<nie może wyjaśnić lekarz, zwracając np. uwagę na płyny o swoistym dla tMuMóiych trucizn zapachu, loki lub opakowanie po lekach, a także na przedmioty »!ti)iowia(lnjące swoim kształtom obrażeniom stwierdzonym na ciele zmarłego,