Mikrobiologia1

136 Zakażenia grzybicze u zwierząt

Postępowanie w przypadku stwierdzenia grzybicy w kojcu

Miocie kocięta lub szczenięta do ósmego tygodnia życia zasadniczo nie powinny być leczone ogólnie. Po ukończeniu drugiego miesiąca traktuje się je jak osobniki dorosłe, dobierając dawkę leku w stosunku do masy ciała. Samicom ciężarnym i w okresie wczesnego połogu też nie podaje się leków przeciwgrzybiczych per os, ograniczając się ewentualnie do leczenia miejscowego. Ważną sprawą w kojcach jest odseparowanie zwierząt chorych od zdrowych, przy czym za zdrowe uznaje się te, które nie mają widocznych zmian na skórze, a wynik badania hodowlanego jest ujemny. Jeśli warunki lokalowe na to pozwalają, można utworzyć pomieszczenie przejściowe, gdzie trzymane będą zwierzęta bez objawów klinicznych, a z pozytywnym wynikiem badania hodowlanego. W przeciwnym razie zwierzęta takie trzymane są razem z chorymi. Dopiero po uzyskaniu ujemnego wyniku badania hodowlanego zwierzęta te mogą być dołączone do zdrowych:

Dezynfekcja pomieszczeń

Częsta, codzienna dezynfekcja pomieszczeń i sprzętów w klinikach weterynaryjnych, hotelach czy schroniskach dla zwierząt lub kociarniach czy psiarniach wydaje się być zabiegiem profilaktycznym znacznie ograniczającym rozprzestrzenianie się grzybic skórnych wśród zwierząt. Przyjmuje się, że jeden kot z objawami mikrosporozy może „wyemitować” około 1000 zarodników na 1 nr powietrza. Codzienna toaleta zwierząt, które miały kontakt z chorymi osobnikami ułatwia usuwanie mechaniczne ewentualnych zarodników dermatofitów. Chlorheksydyna, 1-procentowy formol, roztwór enilkonazolu o handlowej nazwie Clinafarm, Pollena Jod-K 1 : 30 czy preparaty zawierające związki chloru, jak Chloramina czy popularna na naszym rynku „Bielinka” lub „Aczc” są skuteczne w ukierunkowanym odkażaniu pomieszczeń i sprzętów. Ponieważ grzybice szerzą się też drogą jatrogenną, więc bardzo istotna jest sterylizacja używanych przez lekarza narzędzi.

Profilaktyka - szczepionki

W zakażeniach grzybiczych szczególną rolę odgrywa odporność komórkowa. Rola przeciwciał w odporności przeciwgrzybiczej jest dyskusyjna. Wykazano na przykład niewrażliwość na zakażenie naturalne i sztuczne po przebyciu mikrosporozy. W zakażeniach eksperymentalnych Microsporum canis u kotów przy użyciu testu EL1SA wykazano obecność swoistych przeciwciał klas: IgG, IgM i IgA, a także stymulowanie swoistej proliferacji limfocytów. U kotów szczepionych obserwowano wysoki poziom przeciwciał klasy IgG, lecz po kontakcie z chorymi zwierzętami doszło do wystąpienia objawów klinicznych mikrosporozy.

Stosowane są też autoszczepionki. Wydaje się jednak, że w przebiegu grzybic skórnych komórki produkujące przeciwciała są słabo stymulowane. Poziom przeciwciał może być niski łub bardzo niski, a próba może dać wynik negatywny w bezobjawowych lub łagodnych infekcjach. Tym niemniej na całym świecie podejmowane są próby skonstruowania skutecznej szczepionki przeciw zakażeniom dermatofitami. Szczepionki atenuowane zawsze stwarzają ryzyko reaktywacji zarazka. Na rynku amerykańskim dostępna jest szczepionka o nazwie Fel-0-Vax MC-K. Profesorstwo Wawrzkiewiczowie z Lublina opisali dużą skuteczność opracowanej przez siebie szczepionki inaktywowanej przeciwko mikrosporozie kotów, stymulującej odpowiedź typu komórkowego i w znacznym stopniu zapobiegającej zakażeniu Microspomm canis. Autorzy ci wykazali również, że u zwierząt doświadczalnych, u których doszło do spontanicznego zakażenia wirusem panleukopenii nie obserwowano wytworzenia odporności przeciwgrzybiczej, a przebieg infekcji doświadczalnej był znacznie cięższy.

1.5, Inne dermatomikozy

1.5.1.    Wprowadzenie

Dermatomikozy u zwierząt mogą być też wywoływane przez grzyby droż-dżopodobne, drożdże, grzyby dimorficzne, a także myceliałne grzyby pleśniowe. Zakażenia skóry przez grzyby z rodzajów: Candida, Blastomyces, Cryptococcus, Histoplasrna zostaną omówione w rozdziałach dotyczących grzybic systemowych.

1.5.2.    Zakażenia Malassezia

Grzyby z rodzaju Malassezia stanowią dość szczególna grupę w królestwie Fungi. Mogą one stanowić składnik normalnej komensalicznej bioty naskór-nej ludzi i zwierząt, ale mogą również być przyczyną wielu chorób skórnych, a nawet grzybic uogólnionych. Duże znaczenie odgrywa więc w mechanizmie chorób przez nie wywoływanych wzajemna interakcja między grzybami a systemem odpornościowym gospodarza.