1 — pokrój; 2 — kwiat; 3 — słupek; 4 — kłosek; 5 i 6 — ziarniak w plewkach, z boku i od strony brzusznej; 7 i 8 — ziarniak nagi od strony brzusznej i grzbietowej; 9 — przekrój poprzeczny ziarniaka w plewkach; 10—13 — siewki (1 i 10—13 oryg., pozostałe wg Korsmo)
Trawa jednoroczna, ozima lub jara, wysokości 30—100 cm. Źdźbła zwykle liczne, gładkie. Liście płaskie, szorstkie, szerokości 2—5 mm. Języczek liściowy zaostrzony, zwykle postrzępiony, długości 2—6 mm. Pochwy liściowe gładkie lub nieco szorstkie. Wiecha długości do 40 cm, rozpierzchła, o gałązkach bogato rozgałęzionych, cienkich, ostro szorstkich, długości około 10 cm, po przekwitnieniu ścieśnionych. Kioski jednokwiatowe, zielone lub czerwono nabiegłe, długości około 2,5 mm. Plew 2, lancetowate, górna dłuższa i szersza od dolnej. Plewka dolna 5-nerwowa, na nerwach szczecin-kowato owłosiona, z ością szorstką, odchodzącą pod szczytem, długości około 8 mm. Po dojrzeniu z plew kłoska wypada szczelnie osłonięty plew-kami ziarniak, z ością i częścią osi kłoska (trzonek po stronie brzusznej), przyozdobiony wieńcem srebrzystobiałych, szczecinkowatych włosków u podstawy, długości około 2,4 mm i szerokości 0,6 mm (ziarniak bez ple-wek długości około 1,8 mm i szerokości 0,45 mm). Kwitnie od VI do VIII.
Miotła zbożowa jest uporczywym chwastem występującym przeważnie na .glebach-łżejszych, głównie w zbożach ozimych oraz rzadkicn koniczynach. Szczególnie licznie pojawia się na podmokłych polach piaszczystych, a na polach suchszych w lata słotne. Występuje prawie w całej Polsce, brak jej tylko w piętrach górskich Karpat.
W zbożach dojrzewa nieco wcześniej i osypuje ziarniaki w czasie żniw, z resztą mniej dojrzałych ziarniaków dostaje się do snopów i po omłocie zanieczyszcza ziarno. Ziarniaki miotły zbożowej kiełkują na powierzchni gleby lub na nieznacznej głębokości pod powierzchnią. W głębszych warstwach gleby mogą pozostawać przez kilka lat bez utraty siły kiełkowania.
Siewki: pierwszy liść wąski, prawie nitkowaty, długości 15—30 mm, szerokości około 0,5 mm, na szczycie zaostrzony, dołem podwinięty, nagi. Nerw środkowy i dwa nerwy boczne wyraźne. Pochwa pierwszego liścia długości 4—5 mm, naga. Korzenie przybyszowe wyrastają z pierwszego węzła wcześniej, przed pojawieniem się drugiego liścia. Języczek u pierwszego liścia już obecny, zwykle postrzępiony. Liście dalsze podobne do liścia pierwszego, dłuższe i nieco szersze.
Siewki pojawiają się w jesieni i na wiosnę.