Nowy 11 (10)

jektowanie tej części procesu przebiega identycznie z jirzykładem poprzednio omówionym. Następnie, za pomocą kolejnych przetlaczań, kształtuje się część wy tłoczki o średnicy d. Wartości współczynników przetłaczania dobiera się z tabl. 4.9. Eóżnica w stosunku do pierwszej części procesu polega na tym, że przetłaczania prowadzi się w sposób nieprzelotowy. Zachodzi więc konieczność dokładnego ustalenia kolejnych wysokości części wy tłoczek o niniejszych średnicach. Dobiera się je tak, aby wymiar h' (rys. 4.64) osiągnął żądaną wartość w pierwszej operacji tej części procesu i nie ulegał już zmianie w następnych operacjach. Wysokości te oblicza się korzystając z założenia, że pole wytłoezki w kolejnych operacjach nie ulega zmianie.

4.3.5.3. WYTŁOCZKI CYLINDRYCZNE Z KOŁNIERZAMI

Wytłoezki cylindryczne z kołnierzami można podzielić na trzy grupy:

1.    Wytłoezki kształtowane w jednej opc

2.    Wytłoezki głębokie z dużymi kołnierzami.

3.    Wytłoezki głębokie z małymi kołnierzami.

Poniżej zostaną omówione oddzielnie procesy technologiczne kształtowania wymienionych grup przedmiotów.

1. Przy kształtowaniu wytłoczek w jednej operacji o przebiegu procesu decyduje stosunek średnicy kołnierza dk do średnicy wytłoezki d_x. Jeżeli {dkld_x) > {dkjd^gT, to kształtowanie wytłoezki odbywa się wyłącznie przez rozciąganie, ponieważ nie można uplastycznić zewnętrznych obszarów tak szerokiego kołnierza. Kształtowanie to mieści się w zakresie Y, zaznaczonym na rys. 4.44. Możliwa do uzyskania, wysokość naczynia jest niewielka i zależy przede wszystkim od względnych promieni zaokrągleń matrycy r_mjg i stempla r_sjg.

Wartość {dkjdjgr zależy przede wszystkim od zdolności materiału do umocnienia. Dla materiału nie podlegającego Umocnieniu {dkjd_x)_gr « 2,7, natomiast dla stalowych blach tłocznych {dkld_x)_eT z 3,5.

Podczas kształtowania wytłoczek o wartościach stosunku (dkjd_x) < {dkId_x)_gT występuje ciągnienie. Jeżeli jednocześnie współczynnik odkształcenia D/Jj znajduje się w zakresach III lub IY, pokazanych na rys. 4.44, to operacja wytłaczania musi być przerwana przed osiągnięciem przez siłę tłoczenia wartości siły zrywającej ściankę boczną. Wynika stąd wniosek, że dla rozpatrywanego zakresu wartości stosunków -D/d_1} a więc dla współczynników wytłaczania m_x mniej szych od stosowanych dla naczyń cylindrycznych bez kołnierza, największe względne wysokości wytłoczek hjd_x są ściśle związane ze względnymi średnicami kołnierzy dk/d_x. Zależnie od wartości dkjdi i (gJD)-lOO podano w tabl. 4.11 najmniejsze dopuszczalne wartości współczynników wytłaczania oraz odpowiadające im największe względne wysokości wytłoczek. Wartości te są przybliżone i dotyczą wytłoczek kształtowanych z blachy stalowej głębokotłocznej, przy założeniu że promienie zaokrągleń przy dnie i kołnierzu wytłoezki r ęz «(6-f - 8) g. Jeżeli promienie te są większe, np. od r = (10 -M2 )g dla (gJD) • 100 = 1,5 do r = (20 — 25)g dla (g/D)* 100 —0,2, to największe względne wysokości wytłoczek mogą byc zwiększone o około lą — 20 °/₀ w stosunku do wartości podanych w tabl. 4.11.

Tablica 4.11. Najmniejsze dopuszczalne wartości współczynnika wytłaczania i odpowiadające im największe względne wysokości wytłoezki cylindrycznej w zależności od względnej średnicy kołnierza i względnej grubości krążka

^! Względ-: na śred-1 nica koł-| ilierza 1 dik | a,			Względna		grubość krążka		F q	>0
	2		1,5					,5	0	2
		h d,	%	li di	m,	i h dx		nr	mi	h di
1,2	0,50	—	0,53	—	0,55	—	| 0,57		0,59	i
j 1,5	0,47	0,58	0,49	1 0,50	0,50	0,45	0,51	| 0,40	0,52	yjy *. . '
i 1,8	0,45	0,48	0,46	0,42	0,47	0,37	0,48	0,34	0,48	0,29
I 2,0	0,42	0,42	0,43	0,36	0,44	0,32	0,45	0,29	0,45	0,25
l o 2	0,40 I	0,35	0,41 |	0,31	0,42	0,27	0,42	0,25	0,42	0,22
2,5	0,37 |	0,28	0,38 1	0,25	0,38	0,22	i 0,38 |	0,20 |	0,38	0,17

Jeżeli przy wytłaczaniu naczynia z kołnierzem współczynnik on_x ma wartość równą lub większą od wartości podanych w tabl. 4.G (zakres I i II na rys. 4.44), to żądaną wysokość naczynia uzyskuje się przez przerwanie procesu w odpowiednim momencie. Ponieważ w takich przypadkach siły tłoczenia są mniejsze od sił zrywających ścianki boczne, nie występują tu ograniczenia wysokości wytłoczek.

Dla naczyń cylindrycznych z kołnierzem, kształtowanych przez ciągnienie, średnicę krążka wyznacza się z warunku (4.34).

2. Wytłoezki głębokie z dużymi kołnierzami kształtuje się w kilku operacjach ciągnienia. Przebieg kształtowania takiej wytłoezki pokazano na rys. 4.65. W operacji wytłaczania uzyskuje się kołnierz o średnicy większej od kołnierza gotowego wyrobu o wielkość naddatku potrzebnego do wyrównania obrzeża.

Następne operacje ciągnienia muszą być prowadzone tak, aby nie następowało przemieszczanie materiału z kołnierza w ściankę boczną, ponieważ grozi to pęknięciem obwodowym wytłoezki w pobliżu zaokrąglenia stempla.

Wysokości wytłoczek dla poszczególnych operacji muszą więc być obliczane możliwie dokładnie z uwzględnieniem promieni zaokrągleń matrycy i stempla. Obliczenia te prowadzi się przy założeniu, że-powierzchnie wytłoczek po poszczególnych operacjach są równe powierzchni krążka.

14* 211