Obraz4 (97)

SpŁryt— r.kty(łko—-y -yfcor.y.tyw.n, J.._{t w prIO}„_{y4lo oh}._nloznyll,,

f.r—c.-.yc.ny- 1 -poty^.y., *by unŁ«o*Łlwle _ułycl„ ,o do eolov kon-.umpcrinrch. dodoj. .1* do nŁ«,„ .ub.t.ncjl .k.».),_cych. _Dobńr tych ,ub-

.t,ono)Ł nzolpy J»«* «* <Ul.*e,o «jr».t._r.t.nU alkoholu, np. pr...n.eu-ny do wyrobu ooto .kot. .1,    ...... octowy, _dł« _pcIomyolll ,«_{rb Ł}

l.ki.row - t«p»ntyno. t.oolc ety ft.l.n.o dl.tylu, „t dl. prteny.lu

fariwceutycintgo - sterem.

Spirytus spotykany w handlu jsko t«w. denaturat jest alkohole. etylowy, .każonym np. zasadami pirydynowy.!. ketonami, benzyn, czy oleja.l f«*lo-y-l. Substancje te działaj, toksyczni, uniemożliwiane spożycie denaturatu, ais nie pogarszaj, jago właściwości jako paliwa lub rozpuszczalnika. Denaturat zabarwiony just na fioletowo za pomoc, barwnika - fioletu krystalicznego, dodawanego w ilości 0.8 mg/dm³. Stosowany jest jako paliwo, np. u kuchenkach turystycznych, jako rozpuszczalnik politur do odnawiania nobli, do mycia szyb. w lecznictwie do odkażania.

Specjalnymi metodami ze spirytusu rsktyf ikowanago otrzymać można spirytus odwodniony, zawieraj,cy ponad 99.5% alkoholu stylowego. Stosuje sig do tego celu Środki odwadniaj,ce (np. wapno palone CoO, bezwodny siarczan wapnia lub siarczan miedzi, które chemicznie wl,t, wody) lub przeprowadza alg dastylacjg szeotropowg. Ta ostatnia metoda polega na dodaniu do apirytusu takiego zwlgzku '(najczgScisj benzenu), który w czasie destylacji tworzy z wod, azsotrop o znacznie wigkszej lotności nli alkohol etylowy.

2.1.2. Rośliny zholowe i włókniste

2.1.2.1. Przerób Timrnm

Rośliny zbożowe, do których zalicza eig pszenicę, tyto. owies, jfoiaieś, kukurydzy. proso i ryt. gromadź, w ziarnach substancja powstałe w wyniku fotosyntezy, bgdgcs produktami zlotonych procesów me-tzbolicinyeh. Sg to substancja odżywcza takie jak: węglowodany. białka, tluaieis, barwniki, witaminy, enzymy i aole mineralne-(tab. 5). t

Podstawowym składnikiem ziaren zbóż jest skrobia'(tab. 6). W mniejszych Ilościach wye typuj, inne węglowodany. Zawartość celulozy * waha alg ^w ^ośe szerokich granicach: od ok. 21 (pszenica, tyto, jgczmisś) do ok. 101 (owies 1 ryt). Sschsross zawarta jest w ilości ok. 21. Występuj, ponadto hekeozy (glukoza, fruktoza, galaktoza) i pentozy (arabinoza i ksy-loza).    - -    -    ^    -

Rośliny zbotowe, odgrywając decydując, rol«'« wyżywieniu ludności świata, stanowi, również ważne surowce prtemyelowe. Spośród substancji z-wertych w ziarnach zbóż najwigksza znaczenia Maj, skrobia i białko*

li

Tabela 5

Skład chemiczny ziaren zbóż

Nazwa	Zawartość (%L
z bota	węglowodany	białka	tłuazczo	popiół
	71	12	1,5	2
tyto	66	12	1,5	2
Jęczmień	72	10	2	2,5
Owies	70	10	5	3

Tabela 6

Zawartośó skrobi w ziarnach różnych roślin

Rodzaj materiału roń1Innego	Zawartośó skrobi m
Ryż	70-75
Pszenica	58-70
Jęczmień	56-66
Owies	50-60
Syto	51-53
Kukurydza	50-68
Ziemniaki	12-22

Ziarna zbóż zawieraj, znacznie więcej skrobi nli ziemniaki, która Jednak w naszych warunkach a, tańszym jaj Źródłom z uwagi na stosunkowo wysoki plon z 1 hektara.

Proces wydzielania skrobi z ziaren pszenicy, rytu, kukurydzy 1 lanych z ból jest bardziej skomplikowany nil wyodrębnianie jej z ziemniaków, choć opiece aię przede wszystkim na czynnościach mechanicznych (rozdrabniania, szlamowania, przemywania, dekaatacja Ł suszenia).

Przy otrzymywaniu krochmalu Z pszenicy zaciera się mękę pazenn, w mieszalnikach typu gniotowników w celu zniszczenia struktury ochronnej l otwarcia drogi dla dopływu wód płucz,cych. Przy wydzielaniu krochmalu z rytu nie wystarcza wypłukiwanie wod, zgniecionych ziaren i do usunięcia substancji ochronnych stosuje aię rozcieńczony roztwór wodorotlenku •©** dowego (ok. 0,5-procentowy). Przy wydzielaniu skrobi z ziaren kukurydzy traktuje się jo przez kilka godzin rosctańczonym roztworom kwasu siarkowego (ok. 0,3-procentowym) w temp- 50°C.

Skrobia wyodrębniona z rośli* zbożowych ma podobna zastosowania jó» skrobia otrzymana z ciemniaków (skrobia ryżowa służy ponadto do otrzymywanie pudru); w formie ni* wyodrębnionoj znajduje zastosowania jako pad' stawowy surowiec w przemyśla spirytusowym i slodobelczym. Produkcja •Pⁱ" rytuau z żyt* przebiega analogicznie jak Jogo otrzymywanie z ziemniaków.

«T