Obraz20 (6)

CH₃(CM,)_TCM«e»ł(CM,),COOM • M,SO, —* CH_a (CH_a) *CH (CH₃)_TCOOM ,

oso₃h

które po dodaniu wody do właściwego procesu hydrolizy spełniają rolę emulgatorów tłuszczów w wodzie. Proco* trwo ok. 8 godz. Jako produkty uzyskuje oif 15-procent©wą wodf glicerynową i 90*98-procentową mieszani-B§ kwasów tłuszczowych. • ^n> '

Drugi wariant metody bezciśnieniowej, tzw. metoda katalityczna, polega na gotowaniu tłuszczu w obecności pary bezpośredniej z dodatkiem 0.3% wag. kwasu siarkowego oraz 1-2* wag. kwasu benzenostearynoeulfono-v«go (tzw. katalizator Twitachella otrzymywany przez sulfonowani* mieszaniny benzenu 1 kwasów tłuszczowych) lub kwasu naftenosulłonowego (tzw. katalizator Piotrowa). Wymieniono' organiczne katalizatory a pełnia je rolf emulgatorów ułatwia j*c kontakt między fazowy. Gotowanie tłuszczu następuje w dwóch etapach. Gotowani* pierwsze trwa ok. 12 godz. ustalając równowagę reakcji przy 80*04-procentowym stopniu rozszczepienie tłuszczu. Po oddzieleniu wody glicerynowej powtarz* się gotowanie z dodatkiem nowej porcji wody i 0,15% wag. kwasu siarkowego, w ciągu następnych 9 godz. etopieil rozszczepienie dochodzi do 99*.

Produkty uzyskane w wyniku rozszczepienia tłuszczów poddaje się dalszemu przerobowi. Wodę glicerynową zobojętnia eię i ta tę te w wyparkach prótniowycb, a następnie wyodrębnia się glicerynę przez rektyfikację pod zmniejszonym ciśnieniem. Mieszaninę surowych kwasów tłuszczowych motna stosować bezpośrednio jako surowiec, np. do produkcji środków powierzchniowo czynnych lub rozdziela się ją na frakcje bardziej jednorodne fizyczni*. IV ^. _ij. ,,

Destylowane kwasy tłuszczowe otrzymane w wyniku, rozszczepienia łoju, tłuszczu kostnego lub smalcu, czyli tłuszczów, których głównym składnikiem są glicerydy kwasu stearynowego,. palmitynowego i oleinowego, atanowią najlapazy surowiec do otrzymywanie stearyny i oleiny.

Stearyna (temp. topn. ok. 70°C) jest miaszaniną stałych kwasów tłuszczowych, głownia stearynowego i palmitynowego, którą uzyskuje się przez wykrystalizowanie z mieszaniny kwasów tłuszczowych po oziębieniu do tsmp. 10-1S°C. Wykrystalizowane kwasy tłuszczowe odsącza się, filtruje ns prasach filtracyjnych, stapia i wylewa do form. Stearynę wykorzystuje się do produkcji świec, wysokogatunkowych mydeł, kremów kosmetycznych, pomadek do warg, past i emulgatorów. Filtrat pozostały po oddzieleniu stearyny stenowi o 1 a 1 n ę (temp- krzep. S-10°C), która jest mieszaniną ciekłych kwasów tłuszczowych, głównie oleinowego. OŁeina w postaci soli (No, I, NH_a) jest dobrym emulgatorem olejów mineralnych. Wykorzysta je się ją również w przemyśle włókienniczym do pranie wełny, jak teł do przyrządzania netłuszczek dla włókien. Ponadto wchodzi w skład atramentów do długopisów.

Hydroliza pontozanów zawartych w surowcach roślinnych w celu otrzymanie furfurelu

Surowce roślinne bogate w pentosany (otręby owsiane, ryżowe, bawełniane, kolby kukurydziane, drewno drzew liściastych) poddaje eię hydrolizie kwasowej w celu otrzymanie aldehydu furfurylowego. w procesie tym pentozany najpierw ulegają hydrolitycznemu rozkładowi do pentoz, po czym te oetetnie w wyniku odwodnienia przekształcają się w furfurali

H,0 , hydroliza

pentozany -    — -----—♦ pentozy

HOfH-pHÓM    HOCH--CHOH    CM—Cm

HOCH, CM-CHO _-_h-_q- HoĆę* ĆH-CHO _mj    C-CHO.

oh    o    cr

(pentozy, np. ksyloze) •>    furfurei

Reakcję przeprowadza się w autoklawie, gotując surowiec roślinny z 5-10-procentowym n_aSO_u, pod ciśnieniem 0,5 HPa bezpośredniej pary wodnej doprowadzanej do przestrzeni reakcyjnej. Tworzący się furfurei natychmiast usuwa się ze środowisko poprzez destylację z parą wodną, gdy* w warunkach reakcji mole 'ulec polimeryzacji do eubetoncji żywicowatych. Pary uchodzące z autoklawu zawierają ok. 10* furfurolu, o także produkty uboczne - metanol, aldehyd octowy i kwas octowy. Poszczególne składniki wyodrębnia eię i oczyszcza przez rektyfikację. * nejwydaJnlejszego. a zarazem najłatwiej dostępnego w kraju surowca - otrąb owsianych, uzyskuje aię ok. 10-14* furfurelu o czystości 98-99*. Pozostałością w reaktorze jest lignina, którą po wysuszeniu opala eię, wykorzystuje eię do kondycjonowania nawozów lub tal poddaje się przerobowi chemicznemu, m.ln. na tworzywa sztuczne.

Furfurol (temp. wrz. 162°C), stanowi bezbarwną ciecz o charakterystycznym zapachu świeżego Chleba. W rafineriach jost wykorzystywany jako selektywny rozpuszczalnik w procesie rafinacji olejów smarowych. Stanowi półprodukt do wytwarzania alkoholu furfurylowego oraz licznych pochodnych furenu, w tym tatrahydrofuranu. Polikondensaty furfurolu z fenolem - żywice furanowe wyróżniają się doskonalą odpornością chemiczną, przewyższając pod tym względem nawet żywice epoksydowe; ustępują jedynie polimerom fluorowym. Sywlce furanowe wykorzystuje eię jako tworzywa antykorozyjne i konstrukcyjne (klejo, kity, powłoki, wykładziny, m.in. wykładziny zbiorników) oraz do spoinowania posadzek, impregnacji płytek węglowych, drewnianych i ceramicznych.

Hydroliza białek

Białka w wyniku hydrolizy chemicznej lub enzymatycznaj rozpadają elf na mniejsza fragmenty - polipeptydy, a w końcowym etapie na aminokwasy.

839