OMiUP t1 Gorski0

Charakterystyki pomp zębatych, podobnie jak inne charakterystyki wyporowych pomp rotacyjnych, obrazują zależność wydajności, pobieranej mocy i sprawności od wysokości podnoszenia, czyli od zachodzącego w danym momencie pracy pompy przeciwciśnienia.

P

2000    4000 6000 8000 10000 12000 Y[m²ls²]

Q

[m³lh]

30

20

10

Rys. 2.46. Charakterystyki Q = f(Y), N = f(Y) i q = f(Y) dla pompy zębatej przy różnych lepkościach pompowanej cieczy (oleju):

Q_v P_p i)₁ - dla 30°C, Q₂, P₂. r\₂ - dla 100°C, Q₃, P₃, n₃ - dla 200°C.

Przykład takiej charakterystyki pokazuje rysunek 2.46. Jak widać, wydajność pompy zębatej maleje nieznacznie wraz ze wzrostem użytecznej jednostkowej pracy pompy. Dla stałej prędkości obrotowej n silnika napędzającego pompę zębatą spadek wydajności przy większych wartościach ciśnień jest spowodowany zwiększającymi się stratami objętościowymi, wskutek przecieków w miejscach styku części obracających się i nieruchomego kadłuba.

Pompa zębata ma zawór przelewowy, który jednocześnie spełnia zadanie zaworu bezpieczeństwa (rys.2.47). Jeżeli zatem w rurociągu tłocznym układu pompowego, a więc i w przestrzeni tłocznej pompy wytworzy się ciśnienie przewyższające nominalne o ustaloną wartość Ap, zawór ten otworzy się, umożliwiając pompowanej cieczy przepływ powrotny do komory ssawnej pompy. Zawór ma taki przelot, że może zapewnić przepływ całej wydajności pompy w tzw. recyrkulacji. Pompa i rurociąg tłoczny są w ten sposób zabezpieczone przed zniszczeniem, nawet w przypadku omyłkowego całkowitego zamknięcia zaworu po stronie tłocznej.

Pompa zębata może pracować wyłącznie przy jednym kierunku obrotów. Decyduje o tym usytuowanie zaworu bezpieczeństwa, który działa tylko w jedną stronę. W praktyce jednak istnieje niekiedy zapotrzebowanie na pompy, które mają zdolność przetłaczania cieczy w jednym kierunku — od króćca ssawnego do tłocznego — przy różnych kierunkach obrotów wałka napędzającego pompę. Pompa tego typu potrzebna jest na przykład jako pompa podwieszona (otrzymująca napęd od silnika), służąca do przetłaczania oleju smarowego spalinowego silnika na-wrotnego.

80