OMiUP t1 Gorski9

2.5. EKSPLOATACJA POMP OKRĘTOWYCH

2.5.1. ZASTOSOWANIE POMP NA STATKACH

Każdy statek wyposażony jest w pompy różnego rodzaju. Rodzaj tych urządzeń oraz ich liczba zależą między innymi od wielkości statku i jego przeznaczenia. Zastosowanie nie zawsze pokrywa się w całości z przyjętym w niniejszym opracowaniu podziałem. Pompą zęzową na przykład może być zarówno pompa wyporowa tłokowa, pompa wirowa, jak i strumienica.

Poniżej zostaną omówione najczęstsze i najbardziej typowe zastosowani^ okrętowych pomp w zależności od ich rodzaju i konstrukcji.

POMPY WYPOROWE

Pompy tłokowe jednostronnego działania z tłokiem nurnikowym stosowane są jako pompy zęzowe na starszych statkach.

Pompy z tłokiem tarczowym dwustronnego działania w układach korbowych, napędzane silnikiem elektrycznym poprzez przekładnię zębatą znajdują zastosowanie jako pompy zęzowe zarówno w starszych, jak i w nowszych rozwiązaniach siłowni okrętowych. Nadają się one szczególnie do współpracy z odolejaczem, ponieważ — dodatkowo w przypadku zastosowania stosunkowo niewielkich objętości skokowych i małych prędkości obrotowych wału korbowego — nie zachodzi tu rozbijanie zawieszonych w wodzie zęzowej cząsteczek oleju na drobniejsze, co występuje w pompach wirowych i w konsekwencji utrudnia separację.

Pompy bezkorbowe w układzie Simplex oraz Duplex stosowane są w siłowniach parowych starszych rozwiązań, jako pompy zasilające kotłów oraz jako pompy zęzowe, balastowe i przeciwpożarowe. W nowszych siłowniach spotyka się pompy typu Simplex jako zasilające kotła pomocniczego, a pompy Duplex — jako pompy resztkowe ładunkowe na zbiornikowcach.

Pompy o wirujących blokach cylindrowych, promieniowe i osiowe, znajdują zastosowanie w układach napędów hydraulicznych, szczególnie w urządzeniach sterowych. W tych ostatnich instaluje się głównie pompy mające możliwość zmiany wydajności kierunku przepływu pompowanej cieczy, bez konieczności zmiany prędkości obrotowej i kierunku obrotów pompy.

Pompy łopatkowe stosowane są dość rzadko i na statkach — przeważnie starszego typu — służą jako pompy transportowe olejów.

Pompy zębate najczęściej instaluje się jako pompy smarowe mniejszych silników spalinowych, pompy ssawne i tłoczne (te ostatnie w starszych rozwiązaniach) wirówek oleju smarowego, pędnego lub opałowego. Niekiedy znajdują zastosowa-

159