Obraz9 (47)

ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM W ERZEDSII-HIORSTWIE

-    analizę cyklu życia, eko - znakowanie skoordynowane z całym systemem informacji o produktach i działaniami na rzecz zwiększania świadomości i wiedzy ekologicznej wśród społeczeństw,

-    zintegrowaną kontrolę zanieczyszczeń,

-    systemy zarządzania środowiskowego,

-    określanie odpowiedzialności (współodpowiedzialności) za negatywne oddziaływania produktów na środowisko, a zwłaszcza za zagospodarowanie zużytych produktów,

-    finansowe preferencje dla produktów bezpiecznych dla środowiska. Wszystkie te instrumenty i narzędzia powinny być ujęte w ogólne ramy

wspólne dla całej Unii i być stosowane łącznie w różnych kombinacjach oraz oceniane z punktu widzenia ich komplementamości i skuteczności.

Podejście integrujące cele i narzędzia polityki ekologicznej wokół problematyki produktów w naturalny sposób wiążą politykę w bardzo różnych dziedzinach wokół zagadnień środowiskowych. Wydaje się to być bardzo skuteczną drogą do rozwoju i upowszechniania prewencyjnego podejścia do ochrony środowiska w podmiotach gospodarczych i w całym społeczeństwie. Podejście takie jest opłacalne zwłaszcza w długim horyzoncie czasowym, ale i w krótszych okresach, czego dowodzą przykłady firm angażujących się w różnorodne programy zarządzania środowiskiem. Zakres takich działań jest w Polsce na razie niewielki. Na przykład Świadectwa Czystszej Produkcji posiada około 300 polskich firm, Świadectwa Responsible Care posiada 13 firm, systemy zarządzania środowiskiem wdrożyło u siebie najwyżej 100 firm [58]. Certyfikacja ekologiczna produktów nie doczekała się dotychczas jednolitych norm, a przyznawanie takich certyfikatów przez jednostki akredytowane przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji opiera się na niejednorodnych kryteriach i bardzo ograniczonej analizie cyklu życia.

4.8. System ekoznakowania [9]

Międzynarodowa Izba Handlowa (ICC - International Chamber of Com-merce) opracowała „Rekomendacje dla Ekoznakowania”¹¹. Sformułowano w nich następujące wymogi stawiane systemowi ekologicznych znaków towarowych, które przedstawiono poniżej [9],

1.    W komisji ekoznakowania oraz przy ustalaniu ekokryteriów powinni być przedstawiciele producentów, środków masowego przekazu i eksperci od reklam (oprócz przedstawicieli nauki, administracji i organizacji ekologicznych).

2.    Ekoznak powinien być dostępny (otwarty) dla wszystkich organizacji. Wszystkim produktom, spełniającym ustalone wymogi, powinno się przyznawać ekoznak. Koszty związane z testowaniem pokrywają producenci lub importerzy.

•/ Tfclinolovtc iiiothihi v/nr o odnowlcihlidnosi <i środowisko

T

.5. Ekoznakowanie jest dobrowolne dla producentów. Wyklucza sic; przy mus prawny. Ekoznakowanie nie może być warunkiem pojawienia sic; produktu na rynku.

4.    Ekoznakowanie powinno być pozytywne. Ekoznak nie może zawierać ostrzeżeń (informacji) o zawartości w produkcie niebezpiecznych substancji.

5.    Społeczeństwo i wszyscy inni zainteresowani powinni mieć pełny do slc;p do informacji o ustalonych ekokryteriach.

6.    Administracja systemu ekoznakowania powinna być ograniczona do minimum.

7.    Ekoznakowanie powinno obejmować wszystkie ekologiczne aspekty grupy produktów. Ekokryteria musza opierać się na naukowych podstawac h Kryteria powinny być związane z oczywistą i faktyczną poprawą środowiska przyrodniczego, a nie pozorną lub marginalną.

8.    W celu uniknięcia nieporozumień, na ekoznaku lub obok powinna być iii formacja o przyczynie ekoznakowania. Producenci mogą także umieszczać własny tekst na produkcie, pod warunkiem, iż nie jest on sprzeczny z ekoznakiem.

9.    Licencja na ekoznak powinna być ograniczona czasowo (np. do 1 lal) Po tym okresie licencja może być automatycznie odnawiana, jeżeli ckokrylma nie uległy zmianie. W innym przypadku produkt powinien być ponownie testu wany, w celu uzyskania nowej licencji. Producent uzyskuje odpowiedni czas na sprzedaż produktów z ekoznakiem. W przypadku stwierdzenia nadużycia organi zacja ekoznakowania ma prawo cofnięcia licencji.

10.    Czas trwania licencji powinien być elastyczny i różny w zależności od grupy produktów. Powinien być jednak tak długi, aby ekoznakowanie było efektywnym narzędziem ochrony środowiska. Należy preferować te grupy pro duktów, które mają możliwości polepszenia cech ekologicznych.

11.    Organizacje ekoznakowania powinny być samofinansujące się prze/ pobieranie opłat za wydawanie zezwoleń na używanie ekoznaku. Niekiedy jed nak może być konieczne finansowanie systemu ekoznakowania przez państwo lub ze źródeł prywatnych.

12.    Znak ekologiczny powinien być symbolem znanym ogółowi.

13.    Międzynarodowa Izba Handlowa rekomenduje międzynarodowy współ pracę w zakresie ekoznaku i kryteriów jego przyznawania.

Poniżej przedstawiono przykłady niektórych ekoznakowań stosowanych w krajach Unii Europejskiej [9].

Pierwsze pozytywne znaki towarowe zaczęto stosować w latach siedemdziesiątych. W 1978 r. w Republice Federalnej Niemiec pojawił się ekologiczny znak towarowy „Błękitny Anioł” dla proekologicznych produktów, z napisem „oziia kowany ekologicznie, ponieważ ...” - z krótkim uzasadnieniem przyznawania symbolu (rys. 4.4).

W krajach Unii Europejskiej w 1991 r. postanowiono wprowadzić wspólny oficjalny symbol ekologicznego znakowania towarów w postaci stylizowanri

K.S