P1010880

3S8 9. DYLATACIE

Dla konstrukcji betonowych oraz żelbetowych i sprężonych trzeciej kategorii rysoodpor-□ości można nic wykonywać obliczeń, jeżeli odległości między przerwami dylatacyjnymi nie przekraczają wartości podanych w tab. 9.1.

Dylatacje w budynkach ze ścianami betonowymi powinny być wykonane przez przecięcie w jednym przekroju wszystkich elementów konstrukcyjnych od wierzchu fundamentu do dachu. Masywne konstrukcje inżynierskie, np. mury oporowe, powinny być przecięte na całej wysokości.

Przerwy dylatacyjne w konstrukcjach szkieletowych powinny być konstruowane w postaci podwójnych słupów lab w postaci dwustronnych wsporników. Dylatacja z przesuwem elementów jednej części dylatowanej po drugiej może być zastosowana tylko w wyjątkowych przypadkach.

Tabela 9.1

Maksymalne odległości miedzy dylaiacjami ze względu aa wpływy ternuczno-skurczowc

Odległość między Jylaucjami On)

20

30

Rodni kontrakcji

I. Kontrakcie poddane wahaniom temperatury zewnętrznej:

a)    ściany nferhrojone

b)    ściany rbrojonc

c)    żelbetowe kontrakcie nJdsMoue d> dachy nicocieplonc, gzymsy

2. Ogmmaai budynki włetolurndygnact/oc

30

50

60

50

60

10 + IGA 90

a)    idący i atrapy monolityczne

b)    ściany i stropy wielkopłytowe, kontrakcje szkieletowe — w zależności od rodzaju ścian zewnętrznych:

ściany x betonu lekkiego i ściany wielo warstwowe ściany ptebetonowe, osłonowe

ściany morowe, stropy gęsto żeb. pwa z wypełni eaicm

I 3. OŁ.'*nu3e hale żelbetowe ze tciaiMtmi o nakj ntywnośd — w zależności od wysokości pomieszczeń k •/    h<5 xs

Lb> ił<l<l m n

Granice zmian temperatury należy przyjmować na wolnym powietrzu — ochłodzenie i ogrzanie o 20°C, w budynkach osłoniętych — ochłodzenie i ogrzanie o 10°C. W częś-ciach budowli, w których najmniejszy wymiar przekroju betonu wynosi co najmniej 70 cm , które z powodu nadsypki lub innych urządzeń ulegają mniejszym wpływom zmian ury, powyższe różnice temperatury mogą być obniżone o 5°C. skurczu betonu należy uważać za równoznaczny z obniżeniem się temperatury o 15°C w zwykłych betonach i o 20°C w betonach lekkich.

Współczynnik rozszerzalności termicznej dla betonu należy przyjmować równy «■ -0,00001 na 1°C, w przedziale temperatur od — 20°C do + 100°C.

Wracając do dylatacji w budynkach prefabrykowanych należy wziąć pod uwagę temperaturę przy montażu i zalewaniu styków betonem, albowiem przy połączeniach spawanych poszczególnych elementów lub gdy są wypuszczone pręty zbrojeniowe i zalane

».l DYŁATACJE ZE WZOLĘDU NA WIW TEMPERATURY

betonem, to na skutek wzrostu temperatury mogą powstać znaczne sity ściskające powodujące pęknięcia konstrukcji. W tym przypadku zagadnienie dytaiacji należy osobno rozważyć- Na przykład powszechnie stosowanymi elementami dla pokryć dachowych są typowe płyty żebrowe (panwiowe) o wymiarach 5,87 x 1,49 x 0,30. Żebra nośne tych elementów dość często dla oszczędności zbrojenia oblicza się jako częściowo zamocowane dla I takich obciążeń, jak ocieplenie oraz ciężar śniegu. W tym celu zbrojenie wychodzące z Żc-Iber jest zalewane betonem i praktycznie płyta dachowa staje się monolityczna. W takich przypadkach należy ustalić zgodnie z tab. 9.1 odpowiednie odstępy dylatacji, które jednak w wykonawstwie nie zawsze są przestrzegane, na co powinno się zwrócić szczególną uwagę. Ogólnie rzecz biorąc naprężenia wywołane wpływem temperatury i skurczem betonu są znaczne i nie należy ich bagatelizować.

Przykład 32. Dany jest budynek murowany posiadający dach żelbetowy z górną izolacją cieplną. Diusołć budynku 40 m, spadek temperatury od czasu wykonania dachu — 20*C, wpływ skurczu betonu równoznaczny z obniżeniem się temperatury — 15°C. Różnice temperatur At — -20 —15— *=--35°C. Klasa betonu B 150, E,=-l80 00O kO/cm¹. a=0,00001.

Wielkość naprężeń rozciągających obliczamy z następujących zależności

Al

a,»id(Et, j*—naó),

o,=0,00001-35- 180000=63 kG/cm*.

Przy szerokości budynku 12 m i grubości płyty dachowej 6 cm, o powierzchni przekroju żebra wystającego pod płytą 15 x 20-300 cm², (rys. 9.1) całkowity przekrój poprzeczny wynosi

F= 1200-6 + 300-7 -9300 cm* .

Całkowita siła rozciągająca występująca w płycie w kierunku długości bhdynku wynosi

S=cr,F= 63-9300- 585000 kG.

Naprężeń rozciągających o, = 63 kG/cm* beton nie jest w stanie przenieść. Naprężenie tak wysokie nastąpiłoby wówczas, gdyby płyta żelbetowa była na końcach przytwierdzona do niepoddających się podpór. Praktycznie konstrukcja dachu „skurczy się” i belki skrąjne przesuną się po murze, natomiast gdy opory tarcia po murach będą większe od naprężeń rozciągających, to w najsłabszych miejscach konstrukcji może nastąpić pęknięcie płyty wraz z żebrami.

Na podstawie przytoczonego przykładu można sobie wyobrazić, jakie naprężenia ściskające względnie rozciągające wystąpią w przekroju wielkiej zapory wodnej. Oczywiście nic można w tyn przypadku oraz ntąjąc na uwadze pielęgnację betonu (systematyczne zraszanie betonu w początkowyt!