p1080148

•    -• nunia. interesujące jest więc. w jaki sposób zaburzenia różnych aspeklów - -ZACjotmwaniu analizatorów rzutują przede wszystkim na proces czytania

■ un.'j • Autorka podaje, że 72.1% dzieci z niepowodzeniami szkolnymi -. tulu obniżenie analizy słuchowej. 67J% wzrokowej. 28.6% fcinestecyczno-• .crowej. Jak wynika z powyższych danych, najczęstsze są zaburzenia percepcji

zr .* wej (Spionek 1973. s. *9).

•    r.-rćcpcja słuchowa jcst>totnym ogniwem w procesie czytania i pisania. <ico» anie dźwięków, ich aiuh/owanic. syntetyzowanie dokonuje się na V. omie ośrodkowego układu nerwowego, głównie zaś w korze mózgowej.

okolice słuchowe kory mózgowej oraz niższe piętra struktur słuchowych są .caAizoor lub też /. innych powodów są funkcjonalnie mniej sprawne, procesy :e r;:cbiegnji| nieprawidłowo. Doskonalenie procesów analizy i syntezy w ob-:y.\e centralnej części analizatora słuchowego postępuje wraz z wiekiem dziecka. P.*»aine opóźnienia rozwoju percepcji słuchowej przejawiają się najczęściej - y<*ó błędów w pisaniu zc słuchu, kiedy to dziecko nic ma możliwości analizy -.:ok«mcj wyrn/u. l)o najbardziej charakterystycznych błędów nalc/ą: zmiana

0 podobnym brzmieniu, pomijanie niektórych liter, sylab, końcówek. IV=sjto u dzieci o zaburzonej percepcji słuchowej zauważa się specyficzne błędy • czytaniu: prymitywną technikę czytania, dzieci literują, sylabizują z równo* •r.rmym pówiar/anion przeczytanych przed chwilą elementów wyrazowych. Długo i opornie odbywa się przechodzenie od literowania do sylabizowania . .*:> tanin całościowego. Z obniżoną percepcją słuchową wiąże się zazwyczaj gorsza pamięć słuchowa, co z kolei powoduje trudności w nauce wierszy na pamięć, tabliczki mnożenia, niezbędnych reguL Spostrzeżenia wzrokowe są idile powiązane z pracą innych analizatorów, i zwłaszcza kinestetyczno-ruchowego, dotykowego i słuchowego. Spostrzeganie kształtów graficznych różni się pod wieloma względami od spostrzeżeń czynionych przez dziecko w żydu codziennym. Jt£ sprawność funkcjonalna cnatizalo-rz wzrokowego jest zaburzona, (o obserwuje się znaczne trudności w postrzeganiu kształtów graficznych, postaci, w szeregowaniu brył według ich rozmiarów i zarysu. Spostrzeganie wzrokowe znaków graficznych ma wiele .ispcktów. Należy wymienić kicrunkowość, pamięć obrazów graficznych, analizę i syntezę wzrokową. Zaburzenia i opóźnienia spostrzegania wzrokowego mogą obejmować wszystkie funkcje bądź też dotyczyć jednej funkcji wzrokowej. Poco. które wykazują zaburzenia orientacji kierunkowej, ujmują prawidłowo •Jwet kształty bardziej skomplikowane, lecz symetrycznie ułożone, popełniają natomiast błędy w ujmowaniu kształtów asymetrycznie ułożonych. U dzieci z zaburzoną analizą i syntezą .wzrokową występuje natomiast brak .prawidłowego różnicowaniu kształtów poszczególnych liter i złożonych struktur trafionych.

U większości dzieci rozwój ruchowy jest zharmonizowany z ogólnym

w rysunkach Tlnnych pracach. Obniżenie graficznego poziomu pisma, nazywa* dysgrafią. przejawia się w niekształtnych, często kanciastych Werach roa«c wiclkosa. przekramąjących liniaturę. Połączenia międzyłitcrowe bywają mac długości i zaznaczane są w dowolnym miejscu litery, niejednakowa siła amfa w czasie pisania powoduje, że znaki graficzne są różnej grubości. _

rozwojem psychicznym. Pomimo ogólnego opóźnienia rozwoju niebo*-.-. zaburzenia intelektualne są mniejsze. W ścisłym związku z nabywar — umiejętności pisania przez dziecko pozostaje jego sprawność fńuualoa Ok jawem zmmejszortej sprawności manualnej jest zbyt wolne tempo wykonywam wszelkich czynności oraz mała precyzja ruchów dfonT i palców. Ognaióaai sprawność manualna ma różnoraki wpływ na pracę szkolną. Szczególnieufa uwidacznia się w słabym poziomie graficznym pisma, powolnym irinprfiai.

Jednym z aspektów rozwoju ruchowego dziecka jest stopniowo kształtą*? się proces Iateralizacji, czyli przewagi stronnej jego czynności. Z badań xsptfc kierowanego przez Spioneac (1973) wynika jednoznacznie, że zakłócenia proce* Iateralizacji tylko wtedy odbijają się w sposób decydujący na nauce dziecka, jol współwystępują z innymi zaburzeniami rozwoju. Zaburzenia te objawiają a-zazwyczaj w dwojaki sposób: jako dominacja niejednorodna, czyli skrzyżowań, oraz jako opóźnienie lub osłabienie Iateralizacji.

Każdy z tych rodzajów zaburzeń powoduje odmienne trudności w czytam i pisaniu. Do najczęściej popełnianych błędów przy zaburzeniach latcraban należy zaliczyć:

1)    statyczne odwracanie liter o podobnych kształtach, a innym połoic.. i kierunku. Dzieci mylą litery: b-d, g-p, u-n, p-b;

2)    dynamiczne odwracanie liter, zmiana kolejności liter, sylab w wyrazie.

Zdarzają się także przy zaburzonej Iateralizacji przypadki zwierciadłu*

napisanych lub odczytanych liter, cyfr, wy razów'bądź całych zdań.

Zaburzeni r. r.'. Iateralizacji towarzyszą zazwyczaj zaburzenia oranej w przestrzeni i w schemacie ciała, które zakłócają rozróżnianie podstawę-.,;, kierunków w przestrzeni.

Przedstawione uprzednio zaburzenia w funkcjonowaniu analizatorów wolują w konsekwencji różnorakie błędy w pisaniu i czytaniu. Nadać tych zaburzeń, ilościowa i jakościowa struktura ich występowania uradąr indywidualny dla każdego dziecka charakter i częstotliwość blpk** Biec« w czytaniu i pisaniu są więc symptomem zaburzeń aparatu pcrccpcypt •■notorycznego dziecka. Sporadyczne występowanie jednego rodzaju błędów o przemijającym charakterze nie świadczy jeszcze o tym, że dziecko m trudności w czytaniu i pisaniu. Wskazuje na to dopiero równoczesne występowanie kilku ich rodzajów oraz uporczywe utrzymywanie się zabunń przez dłuższy czas.

i