196
fazach rozwojowych wszystkich trzech zespołów. W okresie późniejszym sytuacja kulturowo-osadnicza ulega wyraźnej zmianie. Powoli narastające różnice, będące głównie wynikiem wpływów południowych i wschodnich ośrodków osadniczych, doprowadziły do wyodrębnienia się nowych zespołów kulturowych. Na terenie Mołdawii w dorzeczu Prutu i Dniestru na przełomie BC/BD (XIII-XII w. p.n.e.) powstała kultura Noua wypierając osadnictwo kultury komarowskicj. Na Wołyniu i środkowym Podnieprzu prawdopodobnie nieco później (XII-XI w. p.n.e.) wykształciła się kultura biełogrudowska.
•
Rolę historyczną kultury trzcinieckiej można w obecnej fazie badań określić następująco:
1. Była ona czynnikiem integrującym na terenach zajętych uprzednio przez grupy epineolityczne.
2. Stanowiła pierwszy zespół brązowy — sensu strlclo — utrzymujący ściślejsze związki z kulturami południowymi i południowo-wschodnimi.
3. Stała się substratem, na którym wyrósł wschodni odłam kultury łużyckiej, tj. kultury szczególnie ważnej dla historycznego rozwoju ziem polskich.