P1190857 (2)

toif(kl«J srpile ca aknrdaikaai /tabl. LVHI, 6/, lei nury do pasa t bukowatymi uoaapui /tabl. W111, 9/ oraz — plnkl, zwłaszcza zapinki tarczowate /tabl. ŁTOT, 8/. Częsta są także kolczyki o jednym końca rozklepanym aa blaszkę, z nanizanymi paciorkami. Spotyka się też pA»fc-i ężj miss i g brzy twy talami i ozozypczyki. Mród naczyń liczne są mejmwsssiJnilraie naczynia wazowate o brzuśou jajowatym lab kulistym, często o silnie obropowzoonsj powierzchni i wyodrębnionej, krótkiej, wygładzonej szyi, zwykle s rozchyloną krawędzią. Niektóre z tyob naczyń oą zaopatrzone w osika umieszczone w pobliża nasady szyi. Silnie iiliusej iisiis powierzchnia na broaóoa bywa podzielona na mniejsze płaszczyzny wygładzonymi pionowymi i poziomymi pasmami.

Spotyka się też naczynia bocznikowała, zaopatrzone najezęóoiej w dwa acha omaszczone na największej wydętoóoi brzaóca albo powyżej załomu. V starszych fasach występują jeszcze naozynia wazowate o brzaóca w przybliżenia dwuę tożkowatym i wyodrębnionej azyl oraz duda kubki stanowiące w pewnym stopnia dziedzictwo starszych tradyoji /tabl. Lnn, fO-13/. V fazach młodszych coraz bardziej upowszechniały się naczynia anerokootworowz, silniej profilowane. V przeciwieństwie da cmentarzysk, osiedla kultury Jas torf sklej są bardzo słabo zbadane 1 znajomość tej knltary w daZej merze opiera się na materla-łach grobowych.

1*. KULTURA UJtTOtl W OKRESIE LATEŃSKIM

Znaczna część terytoriom zajmowanego przez kulturę ługyoką pozostała w określi lateńskim poza saalęgłam kultury pomorskiej esy kultury Jas torf sklej. Re ty eh obszarach rozwijała się w dalszym ciągu schyłkowe, lateńska faza kultury łużyckiej. Ha taranie północno—wschodnich Czach lateńska faza kultury łużyckiej została określona Jako typ tarnowski /Tumów okr. Semily/. Kultura łoży oka rozwijała zlę w ciąga wososnogo i środkowego okresu lateńskiego, równolegle z osadniotweu celtyckim, które knnosntrows lo się w środkowych Czechach. Dopiero pod koniec okrasa lateńskiego, pod wpływem kultury celtyckiej, ludność kultury łużyckisj w północno-wschodnich Czechach uległa całkowitej latemsacj 1. Do wczesnego okrasa lateńskiego dotrwała ludność kultury łużyckiej na północnych Morawach 1 uległa la tenisa oj i zapewne w ciąga m wieku p.n.e. Podobne sytuacja panowała też w południowej osęśel Górnego Śląska. Po zaleganiu się podgrupy głubozyoklej, w po— oaątkaob okresu halsztacki ego D, ozęść ludności w dalszym ciągu zajmowała obszar Wyżyny Głubozy oklej 1 dotrwała tu aż do TTT wieku p.n.e., ożyli do przybycia na tan terem grup ludności oel ty oklej. Pod wpływen celtyckim resztki ludności kultury łużyckiej uległy 1 tutaj latanlza-cj i. Zapewne podobnie kształtowała się sytuacja w południowej otfiol śląska środkowego — z tą tylko róinioą, Ze proces latealsaojl raz— począł się tutaj wcześniej , bo JuZ w IV wieku p.n.e*

V okresie lateńskim rozwijała się w dalszym ciągu grupa b lal owi— oka aa terenie Oórnyob Łuityo 1 Saksonii. Utrzymała ona swoją odrębność do okresu lateńskiego B włącznie. Lateńską fazę grupy białawi oklej nazywano typom budzlszyńsklm /Budzlazyn na Gńmyob Luiyoaeh/. Ve wczesnym okresie lateńskim utrzymywała sle Jassoze młodsza fasa grupy fórzyoklej, zajmująca tarany położona na obu brzegach Odry, pomiędzy ajśelom Nysy LuZyckloJ a ajśeloa Varty. Terytorium to utrzymali¹! swą odrębność kulturową pomiędzy zasięgiem kultury pomorskiej 1 kultury Jsa torf sklej. Takie na teranie Wielkopolski, na obszarze w zasadzie zajętym przez kulturę pomorską, wyróżnia się w okrasie lateńskim mele enklawy zajmowane przez rssstkl kultury łużyckiej. Osadnletwo schyłkowej fasy kultury łuZyoklaJ w okrasie lateńskim obejmowało równica wschodnią część Górnego śląska 1 zachodnią Małopolską_t w części nie zajętej przez kulturę pomorską /Ziarnie Częstochowska 1 Podkarpaci*/.

V północno-zachodnia J Słowacji osadnlotwo kol tury łużyckiej przetrwało takie w głąb okrasa lateńskiego, a niektóre elementy tej kultury zlały nawet przetrwać ai do okresu wpływów rzymskich. Sądzi się, Za do okresu lateńskiego dotrwała tai ozęśó grupy tarnobrzeskiej, sajau-Jąoa głównie tereny położone w dorzeczu Sanu.

V schyłkowej fazie kultury łuZyoklej, aa oałym terenie JzJ występowanie stwierdzamy wyłącznie ciałopalny obrządek pogrzebowy. Dotyczy te takZo tych taranów, gdzie w okresie halsztackim przeważały groty szkieletowe /grupa górnośląsko-małopolska/. Przewainia występują po-ohówkl popielnioowe, wyposażone w małą Ilość ceramiki 1 w wyroby metalowe) zapiski typowe dla okresu lateńskiego, szpilo, aoZa. Zazwyczaj w zespołach zaliczanych do schyłkowej fazy kultury łuZyoklaJ występuj# ceramika produkowana wedle tradycji halsztackich. Wchodzą taZ w aZy-ol* naczynia sitalowate oraz naczynia baniaste lab beozułkowet* o obmacywanym brzuśou 1 wyodrębnionej, wygładzonej azyl. Naczynie te bywają zdobione listwą lub dołkami palcowymi u nasady szyi. V ciągu okrasa lateńskiego zostaje takie wprowadzony swyoaaj zdobienia naczyń ornamentom a tempo licowym oraz stosuj* się cbarakterystyeaa* pogrubiania krawędzi naczyń. Ra obszarach, które zostały w Ciągu okresu lateńskiego objęto osadnictwem celtyckim, ludność kultury luiyckiej uls— gła stopniowej latonlzsoji 1 zatraciła swą odrębność. Problemom otwartym pomostmje zagadnienie dalszego losu ludności, która pozostała po— se zasięgiem zarówno oaadnletwa celtyckiego, Jak 1 kultur pomorskiej ozy Jastorfsklej.