PB040751

300 Higiena I dobrostan zwierząt gospodarskich

8.2.3. Wirusy

Ze względów epidemicznych szczególne znaczenie dla ludzi i rząt wydają się mieć występujące w ściekach odzwicrzęcych wirusy: pr_Vs czycy, zapalenia żołądka i jelit świń. rotawirusy, wirus choroby pęcherz kowej. cieszyńskiej. Aujeszky i inne (Hass i wsp., 1995; Pcjsak i Markov ska-Danicl, 1996). Wirusy powodujące wiele chorób zwierząt domowych« wydalane z moczem i kalem osobników zakażonych i mogą występować1 nawozie (tab. 8.10).

Tabela 8.10. Występowanie wirusów w kale i wydzielinach zwicr/ąt (Scllcrs. 1981)

Wirusy wydalane głównie z kalem	Wirusy występujące również " w wysokim mianie w:
Entero wirusy	' ~
Reowirusy
Rotawirusy	H
Wirus BVD
Wirus TGE	—-
Wirus księgosuszu	Wydzielina układu oddechowego
Koronawirus biegunki cieląt	'
Parwowirusy	——-
Adenowirusy	Wydzielina układu oddechowego
Wirusy występujące w kale	Maksymalna ilość wirusa wysteruje w~
Wirus choroby Aujeszky	Wydzielina układu oddechowego, ślini
Wirus pryszczycy	Nabłonek pęcherzy
Wirus choroby pęcherzykowej	Nabłonek pęcherzy
Wirusy Ornackie	1
Wirus klasycznego pomoru świń	Krew
Wirus afrykańskiego pomoru świń	Krew
Wirusy występujące prawdopodobnie w kale	Maksymalne stężenie wirusa występując*
Wirus osutki pęcherzykowej	Nabłonek pęcherzy
Wirus Doliny Rift	Krew
Wirusy nie występujące w kale	Maksymalna ilość wirusa występuie w:
Wirus choroby niebieskiego języka	Krew
Wirus afrykańskiego pomoru koni	Krew
Wirus choroby kłusowej	Krew
Wirus Maedi - visna	Wydzielina układu oddechowego
Wirus hcmaglul. zapalenia mózgu i rdzenia	Wydzielina układu oddechowego
Wirus opryszczki jamy ustnej	Nabłonek pęcherzyków
Wirus wścieklizny	Ślina
Wirus influenzy	Wydzielina układu oddechowego
Wirus PI - 3	Wydzielina układu oddechowego
Grupa herpes: IBR	Strupy krost
Zakaźne grudkowe zapalenie. Otręt. Poxwirus\	Strupy krost

,_sl0 i gnojowicy izoluje się enterowirusy, których miano zakaźne Się od !()• do I0⁶ TCID«, m)¹ (Strauch, 1988). Bardzo trudno olłccność i przeżywałiiość wirusów w nawozach naturalnych. Mc-^wpośreclnia można wykryć obecność wirusa w gnojowicy, jeśli jego ust! Wynosi 10* TCIDw/1. Należy podkreślić, iż zwierzęta mogą być re-^|tlłł°oaJ^^{11 w}‘^rus^^w patogcmiycli dla człowieka (lab. 8.11), stąd rozlewanie ^•'\vicy ^na P°'^{a u}P^{rawnc możc} P^yczyniać się do rozprzestrzeniania d¹⁰^ „iebc/.piccznych dla ludzi.

g||. Wirusy człowieka występujące u zwierzą! domowych (Mcicalf. 1976)

Wirus	Wyizolowane od
	bydła	kotów	psów	kóz	koni	świń
s
--	•f		+	+	+
A*						+
			+
A*			+
Aio						+
Aio						+
Bi			+
Bi			+
jXwiruŚ2			+
f , ni 6		+	+
" i						+
10	+
19		+	+
Szmirus 1.2.3	+	+	+
Wirusy układu oddechowego
hUttrjt mis A;		+			+	+
----:—- lliiaps mus			+

Czas przeżycia wirusów w kale różnych gatunków zwierząt wynosi: wirus choroby Aujeszky 3-15 tygodni, wirus choroby Borna 22 dni, choroby Mareka 7 dni, choroby cieszyńskiej 3-25 dni, afrykańskiego pomoru świń 6-160 dni, zaś pryszczycy 21-103 dni.

Należy podkreślić, iż wirusy zapalenia jelit, choroby pęcherzykowej i pryszczycy mogą być roznoszone za pośrednictwem gnojowicy (Strauch, 1991). Istotną rolę w inaktywacji wirusów w gnojowicy odgrywa temperatura (tab. 8.12).