P3041066

7.10. Łożyska

7.10.3. Łożyska przegubowe

Rr*-( 73 Łoź)'sko pmguhnrc

W konstrukcjach ramowych o dużych wymiarach, a także przy dużych naciskach dźwigarów, wymiary łożysk stycznych byłyby bardzo duże, a więc nieekonomiczne. W takich przypadkach zastosować można łożyska przegubowe (rys.7.73). Łożysko składa się z wahadła przymocowanego do dźwigara, z płyty dolnej (kadłuba) spoczywającej na podłożu betonowym oraz wałka stanowiącego przegub. Wahacz i kadłub są odlewami staliwnymi. Zasady obliczania takich łożysk są podobne jak w przypadku obliczania łożysk stycznych, co oznacza, że oblicza się pole powierzchni płyty kadłuba, wymaganą grubość płyty kadłuba i wahacza.

Naprężenie w wałku sprawdzamy ze wzoru:

a = 0,418

r i m

SfdH,

(7.58)

przy czym:

ri — promień wałka,

^r2 — promień krzywizny powierzchni kadłuba lub wahacza, stykającej się z wałkiem.

Na rys.7.74 pokazano łożyska stosowane do dźwigarów o bardzo dużych rozpiętościach, pracujących za zasadzie łożyska przegubowego.

Na rys.7.74a, b pokazano łożyska ruchome, a na rys.7.74c łożysko stale. Szczegóły rozwiązań konstrukcyjnych podano na rys.7.74b, d.

»)

i -i	n^4-
a 1 U-ffll l-h.	03
U-i-1-U-l
m. .—:-rr
H ma
OiSJTNtl

	U-

Rys.7.74

Podwalina (płyta góma) może być przymocowana śrubami, jak pokazano na lewo od linii środkowej łożyska, lub przyspawana jak pokazano na prawo. Również pokazano po dwa warianty zabezpieczenia płyty gómej przed bocznym przesunięciem się: za pomocą płyty wahaczowej z lewej Strony linii środkowej łożyska lub płaskownika jak pokazano z prawej strony.

Na rys.7.75 pokazano przykłady oparcia słupów na łożyskach przegubowych. Łożyska przegubowe przesuwne projektuje się także jako toczne, jedno lub wielowątkowe. W łożyskach wielowątkowych występuje nierównomierny rozkład sił na wałki. Należy to uwzględnić przy wy-

■

Podstaw projektowania konstrukcji motetowych

miarowaniu łożyska. Schemat łożyska jednowalkowego pokazano na rys.7.76.

Rys.7.75

eatieceie

Prus**

[MSMI)

A_

Rys.7.76. Schemat lotyska jednowalkowego

Wraz ze wzrostem nacisku na łożysko zwiększa się średnica walka, szerokość oparcia dźwigara a, grubość płyt t oraz wymiary A i li. Żeby nie powiększać wysokości łożysko, projektuje się dwa lub więcej wałków o mniejszej średnicy. Wałki ustawia się symetrycznie względem osi podpory ruchomoj. Przykład rozwiązania konstrukcyjnego łożyska dwuwał-kowego pokazano na rya.7,77.

Promień walka obliczyć można zgodnie ze wzorom (4.77), grubość płyty górnej jak i doimy wg wzoru:

gdzie:

M — moment zginający w płycie,

— wytrzymałość stali płyty na zginanie,

B — długość watka.

Moment zginający płyty dolnej oblicza się w zależności od liczby wałków łożyska. Przy jednym wałku moment zginąjący dla płyty dolnej będzie równy: