PTDC0045 (4)

dr Adam Ihirumbmch,

BANKOWOŚĆ - PYTAŃIAI ZADANIA 2012

Pyt. 13 Wyjaśnij pojęcia związane z instrumentami polityki pieniężnej

Rezerwa - Bank centralny nakłada na banki obowiązek utrzymywania rezerwy obowiązkowej.

obowiązkowa	-    Rezerwa ma na celu łagodzenie wpływu bieżących zmian płynności sektora bankowego na stopy procentowe na rynku międzybankowym. Służy również ograniczaniu nadpłynności banków. -    Rezerwą obowiązkową jest wyrażona w złotych część środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych i uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych oraz innych środków przyjętych przez banki, podlegających zwrotowi, z wyjątkiem środków przyjętych od innego banku krajowego, a także pozyskanych z zagranicy na co najmniej 2 lata. Rezerwa obowiązkowa utrzymywana jest na rachunkach w NBP. -    Wysokość stopy rezerwy obowiązkowej ustala Rada Polityki Pieniężnej. Od 31 grudnia 2010 r. Stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 3,5 proc. Dla wszystkich rodzajów depozytów, z wyjątkiem środków uzyskanych z tytułu sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu, dla których stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 0 proc. Od 30 września 2003 r. Wszystkie banki pomniejszają naliczoną rezerwę obowiązkową o równowartość 500 tys. Euro. Środki rezerwy obowiązkowej od 1 maja 2004 r. Są oprocentowane.
Operacje otwartego rynku	-    Operacje otwartego rynku to transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi. -    Obejmują one warunkową i bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także emisje własnych papierów dłużnych banku centralnego. -    Operacje otwartego rynku równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Dzięki temu bank centralny wpływa na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym. -    Obecnie operacje otwartego rynku przeprowadzane przez Narodowy Bank Polski polegają na emisji własnych papierów dłużnych (7-dniowych bonów pieniężnych), których minimalna rentowność jest równa stopie referencyjnej wyznaczonej przez Radę Polityki Pieniężnej.
Repo	-    Operacje repo polegają na zakupie papierów wartościowych po określonej cenie przez bank centralny, z jednoczesnym zawarciem umowy ich odkupienia po upływie określonego czasu przed terminem ich wymagalności po cenie odpowiednio wyższej. -    Operacje te pozwalają bankowi centralnemu udzielać sektorowi bankowemu krótkoterminowych kredytów pod zastaw tych papierów wart. W celu poprawienia jego płynności.
Reverese repo	-    Operacje reverse repo są odwrotnymi w stosunku do wyżej omówionych. Polegają na sprzedaży pap. Wart. Przez bank centralny z równoczesnym zawarciem umowy ich odsprzedaży w przyszłości. Bank centralny zaciąga w ten sposób krótkoterminowy kredyt na rynku pieniężnym, niwelując płynność sektora bankowego. -    Operacje repo mogą dokonywane być również między bankami komercyjnymi, wówczas o operacji repo mówimy w przypadku banku, który udziela pożyczki, natomiast z punktu widzenia banku otrzymującego środki jest to operacja reverse repo.
Podstawowa	- Podstawowe operacje otwartego rynku obejmują transakcje realizowane w celu osiągnięcia założeń polityki pieniężnej. Odbywają się one regularnie, a przy ich przeprowadzaniu wykorzystuje się krótkoterminowe papiery wartościowe, których rentowność wyznacza stopa referencyjna.
Dostrajająca	- Operacje dostrajające podejmowane są przez bank centralny w przypadku pojawienia się nieoczekiwanych zakłóceń w płynności sektora bankowego i niepożądanych z punktu widzenia polityki pieniężnej zmian wysokości rynkowych stóp procentowych.
Strukturalna	- Operacie strukturalne służą wywoływaniu długoterminowych zmian w stanie płynności sektora bankowego.
SBB sell-buy-back	-    Podobny charakter maja operacje SBB , czyli sprzedaży (kupna) bonów z zawarciem jednocześnie umowy terminowej kupna (sprzedaży) w przyszłości po ustalonej cenie w dniu sprzedaży. -    Podstawowa różnica między operacją repa a SBB polega na tym, że pierwsza z nich jest realizowana na podstawie jednej umowy, a na operacje drugiego typu składają się dwie umowy (sprzedaży papierów wartościowych na rynku kasowym oraz kupno papierów na rynku terminowym, po z yóiy ustalonej cenie). -    Transakcje repo i SBB mogą być traktowane jako depozyty zabezpieczone. -    Od depozytów pozyskanych na rynku repo ( z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie o NBP) odprowadzana jest rezerwa obowiązkowa. Nie ma natomiast takiego obowiązku w przypadku operacji SBB. Dlatego transakcje repo są wykorzystywane głównie w celu pozyskania środków na rynku międzybankowym, natomiast operacje SBB banku stosują w transakcjach z podmiotami niebankowymi. -    Operacje repo umożliwiają osłabienie ograniczeń wynikających z limitów kredytowych ustalanych między poszczególnymi bankami. Operacje repo i SBB zawierane są na krótkie okresy. Większość transakcji (ponad 90%) ma terminy zapadalności do 7 dni. Pozostałą część stanowią transakcje zawierane na okresy do 1 miesiąca.
Operacje depozytowo- kredytowe	-    W przypadku prowadzenia przez NBP podstawowych operacji otwartego rynku z 7-dniowym terminem zapadalności może dochodzić do znacznych wahań najkrótszych, zwłaszcza jednodniowych, stóp rynku międzybankowego. Łagodzeniu tych wahań służą operacje kredytowo-depozytowe, prowadzone z bankami komercyjnymi z ich inicjatywy: kredyt lombardowy oraz lokaty terminowe banków w NBP (depozyt na koniec dnia). -    Operacje kredytowo-depozytowe NBP wpływają na wysokość stóp procentowych na rynku pieniężnym, których górną granicę stanowi oprocentowanie kredytu lombardowego, a dolną - oprocentowanie depozytu w NBP.
Kredyt refinansowy	-    Podstawowym zadaniem kredytów refinansowych jest to, aby zapewnić płynność bankom komercyjnym w razie sytuacji niespodziewanego jej zachwiania. Mają służyć na pokrycie przejściowych niedoborów płynności, są więc instrumentami krótkoterminowymi. Dostęp do kredytu refinansowego jest ograniczony poprzez: -    1. Limity jego wykorzystania. -    Są to tzw. Kontyngenty kredytu, mogą być one ustalane dla wszystkich banków jednolicie lub indywidualnie dla każdego z osobna. Stanowią one górną granicę możliwości refinansowania w banku centralnym. Bank komercyjny musi się liczyć z możliwością wyczerpania tego źródła zasobów płynności, będzie wtedy wykorzystywał kredyt refinansowy w wyjątkowych sytuacjach. -    2. Oprocentowanie. -    Ustalając jego wysokość na poziomie powyżej rynkowych stóp procentowych, bank centralny zachęca banki komercyjne do wykorzystania tańszych źródeł płynności (np. Pożyczki na rynku międzybankowym)

12