Re exposure of DSC03335

swobodnym t wyraźnym zamiłowaniem do przedstawiania głównie mitów o treści erotycznej,

W 8 r. p.n.e. Owidiusz został skazany przez Augusta na wygnanie, okoliczności tej sprawy nie są w pełni wyjaśnione. Poeta udał się nad Morze Czarne do Tomi (dziś Konstanca w Dobrudży), gdzie spędził resztę tycia. Na próżno prosił o zezwolenie na powrót Nawet po śmierci Augusta nowy cesarz Tyberiutz nie uchylił wyroku. Owidiusz zmarł w Tomi pozostawiąjąc po sobie zbiór poezji lirycznych, wyróżniąjących się znakomitością formy i pięknem języka, błyskotliwością i wdziękiem.

O ile poezja rzymska w epoce Augusta osiągnęła swój szczyt, o tyle proza nie wydała wielkich talentów mogących rywalizować ze sławą Cycerona. Jedynie historiografia uzyskała znaczącego literacko przedstawiciela w osobie Tytusa Liwiuiza. Jego historia Aft Urbe condiia (Od założenia Miasta) przedstawiała dzieje rzymskie z moralizatorskiego punktu widzenia; zwycięstwa - jako wynik umiłowania ojczyzny i pobożności, klęski zaś - jako skutki zaniedbania powinności religijnych. Chociaż dzieło to było pełne uwielbienia dla starej republiki, odpowiadało w znacznym stopniu tendencjom ideologicznym Augusta, jego założeniom religijnym i moralnym.

Wielką popularnością cieszyło się u potomnych dzieło De archiłectura, pierwszy podręcznik architektury rzymskiej, którego autorem był Witruwiusz, budowniczy i konstruktor w czasach Cezara i Augusta. Tym teoretycznym studiom z zakresu architektury towarzyszył wielki rozwój jej nowych form i niezwykle ożywiona działalność budowlana w samym Rzymie, miastach Italii i prowincjach. W czasach Augusta powstaje nowy typ budowli — pomniki zwycięstw i pod-

Łuk triumfalny a czaaów Augusta w GUnum (St fttany w Prowansji >

bojów; były nimi tropaea wznoszone na polu walki (zachowało się tropaeum Augusta w La Turbie u podnóża Alp} i tuki triumfalne, np. tuk w Arausio (Orangek Wprowadza się dwupiętrową kolumnadę, którą zastosowano przy realizacji teatru Marce Husa. Również nowością była kopułowa forma mauzoleum Augusta, która posłużyła za wzór dla późniejszego mauzoleum Hadriana.

Na panowanie Augusta przypada okres intensywnej rozbudowy i przebudowy Rzymu. Plany urbanistyczne cesarza nie były wprawdzie tak śmiałe i nowatorskie jak Cezara, ale nadały Rzymowi kształt godny stolicy Imperium. August dbał o uporządkowanie całego miasta, Agryppie powierzył troskę o zaopatrzenie w wodę.

Z inspiracji samego cesarza powstały piany kompleksowej zabudowy monumentalnej w dzielnicach reprezentacyjnych. Dzielnicą najbardziej zabudowaną przez Augusta było Pole Marsowe (Campus Marlius) służące dotychczas jako miejsce zebrań komicjów centuriałnych. Cesarz wzniósł tam swoje Mauzoleum i Ołtarz Pokoju. W ich pobliżu powstał Panteon (zbudowany przez Agryppę, ale zasadniczo przebudowany za Hadriana) oraz Tbrmy Agryppy. Teatr Marce 11 usa i teatr Balbusa oraz drewniany jeszcze amfiteatr Taurusa tworzyły kompleks rozrywkowy w południowej części Pola Marsowego, wzniesiono tam także wiele portyków. W zabudowie tej dzielnicy użył August na większą skalę okładziny z italskiego marmuru z Luny. Ten luksusowy kamień budowlany stosowano również przy zabudowie Palatynu, gdzie mieszkał sam August z rodziną, oraz w dzielnicy rynków rycerskich.

August uzupełnił zabudowę Forum Romanum, wznosząc tam świątynię boskiego Juliusza i swój łuk triumfalny (nie zachowany). Po zbudowaniu Forum Juliusza August wzniósł w jego pobliżu nowy własny rynek - Forum Augusti. Był on monumentalnie zabudowany w stylu klasycyzmu nawiązującym świadomie do architektury greckiej okresu niepodległości. Na Forum Augusta wznosiła się wspaniała świątynia Marsa Ultora, zbudowana całkowicie z bloków marmurowych, której fronton wspierał się na ośmiu kolumnach w stylu korynckim. Również do budowy portyków Forum użyto wyłącznie marmuru.

Zarówno w architekturze, jak w rzeźbie sięgał August do wzorów greckich. Miało to silny wpływ na rzeźbę portretową, w której Rzymianie mieli tak wielkie osiągnięcia w okresie schyłku republiki. O ile jednak w tamtych czasach przedstawiano realistycznie mężów stanu, ludzi dojrzałych lub nawet starych, epoka Augusta wytworzyła nowe typy rzeźby portretowej: wyobrażenia dziecka, młodzieńca i kobiety. Te różne typy portretów potrzebne były dla przedstawienia całej rodziny cesarskiej i jej propagowania. Oficjalna rzeźba nie rezygnowała wprawdzie całkowicie z przedstawienia rysów indywidualnych postaci, ale je idealizowała. Zarówno August, jak i Liwia otrzymali atrybut wieczną) młodości; wyobrażenia samego cesarza musiały ponadto przedstawiać go jako ideał dobrego władcy, uosobienie cnót starorzymskich. Tendencje te reprezentował m,in. posąg Augusta z Prima Porta. Jego pancerz i inne płaskorzeźby tego okresu służyły do wyrażania w plastyce ideologii twórcy pryncypatu. Nąjpełniej wyobraziły jego idee wspaniałe płaskorzeźby z Ara Pads, ukończonej w 9 r. p.n.e.

511