Scan 140410 0001

Smartfony, tablety, notebooki, konsole do gier i komputery stacjonarne to dzisiaj ikony postępu, indywidualności, wolności i kreatywności. Dla wielu ludzi, których stać na zakup takich narzędzi i gadżetów, stanowią one podstawę organizacji pracy i życia codziennego. Zapowiedź udostępnienia urządzeń nowej generacji wywołuje ekscytację na całym świecie, obiecując nowe funkcje, jeszcze więcej rozrywki i atrakcji.

Sprzęt elektroniczny spływa potem i krwią. Miliony młodych zwykle migrantów zarobkowych, którzy musieli sprzedać swoją siłę roboczą, żeby przeżyć, harowały w nędznych halach produkcyjnych fabryk elektronicznych w Azji, Ameryce Łacińskiej i Europie Wschodniej. Stres, praca zmianowa, niskie płace, despotyczny sposób zarządzania, wypadki i choroby zawodowe to charakterystyczne cechy tego rodzaju przemysłowych obozów pracy. W medialnej wersji cyfrowego modernizmu, prezentowanej nam w hasłach reklamowych Apple’a czy Samsunga, nie ma miejsca na taki horror.

Do 2010 r. tajwańsko-chiński koncern elektroniczny Hon Hai i jego córka Foxconn znany był głównie osobom z branży elektronicznej. Następnie w przeciągu roku dziesiątki młodych pracowników i pracownic w Chinach popełniło samobójstwo, skacząc z budynków fabrycznych koncernu. Działacze grup solidarnościowych w Chinach, Hongkongu i innych krajach wskazywali na nędzne warunki pracy jak też militarny styl zarządzania przedsiębiorstwem jako przyczyny samobójstw. Potępili celowy podział i separację pracowników na terenie hal fabrycznych i hoteli pracowniczych, które miały zapobiegać ruchowi oporu w Foxconnie.

Później nastąpiła międzynarodowa kampania społeczna skierowana przeciwko warunkom panującym w Foxconnie, a także przeciwko jednemu z głównych zleceniodawców: amerykańskiej firmie Apple. Apple nie posiada własnych fabryk i zleca produkcję swoich iPhone’ów i iPadów podwykonawcom takim jak Foxconn, którzy w Chinach i innych krajach prowadzą fabryki produkujące na światowe rynki. Model produkcji polegający na tym, że markowe przedsiębiorstwa nie mają własnych fabryk, a przedsiębiorstwa produkcyjne nie mają własnej marki, rozwinął się w latach 70. i 80. w branży elektronicznej, a także w innych sektorach gospodarki, takich jak przemysł obuwniczy i włókienniczy.

Apple dostarcza projektów i technologii Foxconnowi, który organizuje produkcję przemysłową. Mimo że ten ostatni pod względem liczby zatrudnionych zdobył pozycję jednego z największych koncernów przemysłowych na świecie, który produkuje dla wielu znanych marek, a w branży elektronicznej stał się niemal monopolistą, to większość zysków z przemysłu elektronicznego czerpią zleceniodawcy tacy jak Apple¹.

1

Na temat łańcucha wytwarzania wartości i zysku w Foxconnie i Apple’u dalej w „Imperium Foxconna”.