a. '/J
.CUKRZYCA
• Charakteryzuje się hiperglikemią i glikozurią,
• Spowodowana jest niedoborem insuliny lub zmniejszoną wrażliwością komórek na jej działanie (insulinooporność)
Przyczyny niedoboru insuliny^
• Spadek wydzielania
• Zmniejszenie wrażliwości - insulinooporność
- receptorowa (aktywność kinazy ty r ozy nowej -fosforylacja )
- Zaburzenia transporterów glukozy (GLUT2 - trzustka, wątroba; GLUT4 - tkanka tłuszczowa, mięśnie )
- Wzrost kontregulacji hormonalnych (glukagon, kortyzol, katecholaminy, tyroksyna)
-J}< Skutki niedoborujtjsyljny^
• Zmiany metaboliczne typu katabolicznego dotyczące gospodarki węglowodanowej oraz zaburzenie syntezy białek i tłu; zezów ( wzmożenie lipolizy i ketogeneza )
• Zahamowanie glikolizy, nadmierna glikogenoliza i glukoneogeneza prowadzą do długotrwałej hiperglikemii, której toksyczne działanie prowadzi do uszkodzenia ściany naczyniowej.
Diagnostyka cukrzycy —---
1 ! ! 1 |
Krew żylna osocze |
Krew włośniczkowa | |
cukrzyca |
| Na czczo |
> 126 ~ |
> 110 |
r- H | 2 h po podaniu glukozy ; |
> 200 ~ |
>200 | |
Upośledzona |
j Na czczo |
< 126 i |
< 110 i |
tolerancja glukozy /IGT/ |
j j 2 h po podaniu glukozy | |
> 140i<200 |
> 140 |
Nieprawidłowa |
i Na czczo |
> 100 i < 126 |
> 100 i <110 |
glikemia na czczo /IFG/ |
' i i 2 h po podaniu glukozy |
• < 140 |
| < 140 |
^ Klaą^fUcacja cukr£^cy_wg Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego 1997 ^
Cukrzyca 1.1 (niedobór insuliny spowodowany zniszczeniem komórek P trzustki i 1 ° ?
Cukrzyca t. 2 (insulinooporność z umiarkowanym niedoborem insuliny) Inne typy cukrzycy
Genetycznie uwarunkowana dysfunkcja komórek /?
Genetycznie uwarunkowana dysfunkcja receptora insuliny
i1* olv*^
V\/v o
c) Choroby tkanki egzokrynnej trzustki: zapalenie, uraz, nowotwór
d) Endokrynopatie : akromegalia, zespól Cushinga, glukagonoma, pheochromocytoma, nadczynność tarczycy
e) Polekowa : glikokortykoidy, hormony tarczycy, tiazydy
f) Zakażenia : różyczka, cytomegalia
g) Rzadkie zespoły' o podłożu autoimmunologicznym
h) Zespoły genetycznie zależne (Downa, Klinefeltera, Turnera, Prader— Willego, porjiria)
4. Cukrzyca ciężarnych
• Częstość występowania w populacji Europejskiej około 6% z czego większość to cukrzyca t.2 a tylko około 10% 1.1.
• Cukrzyca wtórna stanowi < 5%
• Cukrzyca ciężarnych występuje u 2 -5 % i ustępuje po porodzie, ale u 15% po wielu latach ujawnia się cukrzyca
1 Etiologia cukrzycy t. 1 1
• Rozwija się na podłożu procesu autoimmunologicznego niszczącego komórki P wysp trzustki.
• Nacieki limfocytów i makrofogów oraz produkowane cytokiny uszkadzają wyspy tzw.
Insulitis.
• Pojawiają się przeciwciała przeciwwyspowe, przeciwinsulinowe a także wykrywane wcześniej w stanie przedcukrzycowym przeciwciała przeciw dekarboksylazie kwasu glutaminowego
• Częściej występują geny układu zgodności tkankowej HLA- DR3 i - DR4
\ Etiologia cukrzycy t. 2 j
• Występuje przede wszystkim u osób dorosłych ( po 30 r.ż.), w 25% rodzinnie.
• W 80% skojarzona jest z otyłością
• Występuje insulinooporność i zaburzenie sekrecji insuliny
• Opóźnienie poposiłkowego wzrostu stężenia insuliny
• Przedłużająca się hiperglikemią może być czynnikiem uszkadzającym komórki P
• Insulinooporność może być wynikiem :
- zmniejszenia liczby rec. Insulinowych
- zmianą struktury rec. Insulinowych
- zaburzeniami postreceptorowymi