152
7. Ruch turystyczny
cywilizacji industrialnej - przyp. autora] w zakresie kultury i rekreacji ulegają przekształceniu w doświadczenia, które są kupowane i sprzedawane jak inne towary”. W nawiązaniu do podanej koncepcji C.K. Corkery i AJ. Bailey [1994] stwierdzili, że potrzeby i preferencje turystów są w dużym stopniu kształtowane przez pocztówki, foldery itp., na podstawie których powstają wyobrażenia, nie zawsze znajdujące pokrycie w doświadczeniach turystów po przyjeździe do odwiedzanego miejsca. Jak podaje R.D. Sack [1988], wyobrażenia turystyczne są w znacznym stopniu wynikiem stereotypów społecznych i postaw konsumpcyjnych kształtowanych przez środki masowego przekazu oraz literaturę podróżniczą i literaturę piękną. Podobnego zdania jest D. Pocock [1992], jak również i Y. Mansfeld [1987, 32], którzy dzielą informacje kształtujące wyobrażenia turystów na formalne (za pośrednictwem biur turystycznych, folderów, przewodników, map, gazet, filmów promocyjnych na wideokasetach, telewizji, kina i radia) i nieformalne (na podstawie własnej wiedzy oraz informacji usłyszanych od innych osób). Szczególnie duże znaczenie dla powstawania wyobrażeń turystycznych mają wspomniane już foldery [Dilley 1986) oraz przewodniki, które są jednak najczęściej opracowywane pod kątem danego segmentu w popycie turystycznym, np. uwzględniają cechy demograficzne przeciętnego turysty, osób starszych, młodzieży. Jak podaje A.A. Lew [1991, 126], przewodniki dotyczące Hawajów są różne w zależności od pochodzenia turystów: w przewodnikach dla Amerykanów jest podkreślana wielokulturowość Hawajów, w informatorach przeznaczonych dla Kanadyjczyków zwraca się uwagę na możliwość właściwego wypoczynku i regeneracji sił, natomiast w przewodnikach dla turystów z Japonii wiele miejsca zajmuje opis warunków pozwalających na wypoczynek rodzinny. Ten sam autor wykazał, że kraj lub region pochodzenia turystów decyduje również często o wyborze miejsc do zwiedzania. Dla Europejczyków np. jedną z dwóch największych atrakcji Singapuru jest chińska dzielnica Chinatown, podczas gdy turyści z Japonii, Tajwanu i Korei Południowej odwiedzają ją dopiero na czwartym miejscu, a z sąsiedniej Malezji oraz z Indonezji jako piątą w kolejności [Lew 1987, 45]. Powyższy przykład może świadczyć nie tylko o roli, jaką w zachowaniach turystycznych odgrywa przynależność do określonego kręgu kulturowego [Sack 1988], ale może również świadczyć o zróżnicowaniu oferty turystycznej uwzględniającej kraj pochodzenia turysty [Matjas 1994]. Jak podaje O. Matjas [1994], specyfiką wycieczek do Polski z krajów dalekowschodnich (Japonia, Tajwan) jest odwiedzanie miejsc związanych z F. Chopinem. Stąd obok miast, takich jak: Warszawa (która znajdowała się w 117 programach dla turystów zagranicznych), Kraków (84 programy) i Częstochowa (59 programów), do najczęściej odwiedzanych przez turystów miejscowości w Polsce należy Żelazowa Wola (która znalazła się w 50 programach)1.
Do miejscowości, które znalazły się w ponad 10 programach należą: Oświęcim (43 programy), Poznań (35), Wieliczka (31), Wrocław i Gdańsk (27 programów), Zakopane (23), Malbork (22), Toruń (20), Wadowice (16) oraz Olsztyn (12 programów). Jak podaje autorka badań, prezentowana analiza