153
7.1. Potrzeby i motywacje turystyczne
Już tych kilka przytoczonych wyżej opinii wskazuje na złożoność problemu kształtowania się potrzeb turystycznych i charakter motywacji poprzedzających zachowania turystyczne. U podstaw kształtowania się potrzeb i motywacji turystycznych leżą procesy percepcyjne. Według A. Krzymowskiej-Kostrowickiej [1991, 54] pojęcie „percepcja” można definiować jako „zespół bodźców (informacji) dochodzących do mózgu i w nim przetwarzanych we wrażenia, wyobrażenia, skojarzenia itp., determinujących zachowanie się organizmu”. Obok czynników somatycznych, na percepcję znaczny wpływ mają uwarunkowania społeczno-kulturowe [Krzymowska-Kostrowicka 1991, 59]:
• tradycje kulturowe, z jakimi stykała się dana osoba od zarania życia,
• miejsce i rola, jaką spełnia w strukturze społecznej,
• system edukacyjny (formalny i nieformalny),
• przyjmowany system filozoficzny (system wartości),
• predyspozycje estetyczne (wrodzone i nabyte),
• intymne dążenia i potrzeby (nie ujawniane na zewnątrz).
Zdaniem K. Przecławskiego [1979, 56-60] czynnikami decydującymi o zachowaniach turystów są motywy wyjazdu turystycznego, które można podzielić na dziewięć grup:
• związane z pragnieniem udania się do określonego miejsca (motywy poznania przyrody, poznania kultury i poznania życia społecznego),
• związane z pragnieniem opuszczenia na jakiś' czas miejsca stałego pobytu (motywy opuszczenia środowiska społecznego w szerokim znaczeniu tego słowa, motywy opuszczenia rodziny lub środowiska pracy, motyw opuszczenia miejsca zamieszkania),
• związane z dążeniem do spędzania wolnego czasu poza miejscem stałego zamieszkania z kimś bliskim (rodziną, osobą kochaną, przyjaciółmi),
• związane z pragnieniem zawarcia nowych znajomości itp.,
• związane z pragnieniem pozostawania w zgodzie ze stereotypami społecznymi (modą),
• związane z zaspokajaniem potrzeb emocjonalnych i estetycznych (nawiązania lub odnowienia kontaktu z przyrodą, motywy przeżycia przygody lub ryzyka),
• związane z zaspokajaniem potrzeb twórczych (pracy twórczej, pracy na rzecz mieszkańców odwiedzanych terenów itp.),
• związane z zaspokajaniem potrzeb biologicznych (regeneracją sił i leczeniem, odczuwaniem potrzeby zmiany),
• związane z uprawianiem turystyki w szerokim tego słowa zakresie (np. turystyka zarobkowa, pielgrzymkowa, kongresowa).
obejmowała jedynie ofertę warszawskich biur podróży i można przyjąć, że oferty biur mających siedzibę w innych miastach mogły być nieco inne.