skanuj0011 (119)

*rwszych dni swego życia identyfikuje bodźce, które są ważne dla jego orientacji ^^Bbczeniu: umożliwiają przewidywanie i rozumienie docierających do niego ^■Eców. Powoli dziecko uczy się je różnicować i z czasem potrafi czynić to nawet ^^^niesieniu do tych, które wydają się podobne (np. różnicuje odcienie kolorów, IflHBŻnia rodzaje czworoboków). Uczy się także dostrzegać tożsamość w obiektach, ■tire pnieniły wygląd zewnętrzny czy położenie w przestrzeni (np. ujmuje stałość Bbriby obiektów bez względu na ich rozłożenie w przestrzeni). Ponadto wykrywa ^^^Elementy analizy i syntezy spostrzeganych obiektów.

I W chwili urodzenia podstawowe systemy percepcyjne podejmują swoje funkcje. Hfcrttffzaznaczyć, że układ zmysłów nawet u dorosłego człowieka nie dostarcza ^Bbgo zapisu zjawisk otaczających; bardziej dokładny obraz świata dają zmysły ^Rsząt (Smith, 1989). Swoją niedoskonałość percepcyjną człowiek uzupełnia lep-fniż u zwierząt rozwojem innych funkcji psychicznych (zwłaszcza myślenia). ^Bcepcja w dużym stopniu zależy od doświadczenia jednostki. Zdaniem J. Brunera ■P78» poznanie wyprzedza percepcję. Dopóki bowiem człowiek nie potrafi skate-

1 fryzować obiektu, zaliczyć go do jakiejś klasy obiektów, nie wyodrębnia go spo-I tiosżeniowo. Świat otaczający nas spostrzegamy zależnie od posiadanej wiedzy. ^^Rzyjmy się zatem sprawnościom percepcyjnym niemowlęcia.

I Wzrok, stanowiący dla człowieka podstawowy zmysł orientacji w otoczeniu, ^Bresie wczesnego dzieciństwa rozwija się bardzo intensywnie. Noworodek ^bije na zmianę intensywności światła: otwiera oczy w ciemności i zamyka je ^^Rstrym świetle. Do około 3. miesiąca proces akomodacji soczewek nie zacho-1k prawidłowo, co powoduje, że niemowlę może widzieć jedynie obiekty znaj-tiree się w bardzo bliskiej odległości, tj. oddalone od niego około 21 cm. Nie-[ wlę widzi zatem twarz matki czy opiekunki w sytuacji karmienia lub zabiegów ^^^Bacyjnych. W wieku 12 miesięcy ostrość wzroku dziecka dorównuje ostrości Bn dorosłego. Noworodki wykazują tendencję do częstego patrzenia na obiek-9 Władające się we wzór, zaś niemowlęta patrzą dłużej na wzory złożone z gęsto ^^^Kczonych elementów. Po urodzeniu dziecko rozróżnia jednolicie szarą ^^Ezchnię od powierzchni pokrytej biało-czarnymi pasami o szerokości 2,5 cm. ^^Bfieza M. M. Haith (1980) wyjaśnia, iż dziecko zgodnie z kalendarzem biolo-pcznym utrzymuje na wysokim poziomie aktywność komórek nerwowych pola ^^Bowego, co prowadzi do utrwalenia niezbędnych połączeń. Można powiedzieć, ^Rywność wzrokowa dziecka jest od początku sensowna: dziecko kieruje uwagę ^■■ybardziej informacyjne części świata wzrokowego. Między 1. a 3. miesiącem ^Rtiko widzi nie tylko szczegóły, ale dostrzega organizację obrazu. Proces ten Rfcży od rodzaju obrazu wzrokowego oraz doświadczenia dziecka.

REędzy 3. a 5. miesiącem pojawia się, a około 13. miesiąca rozwija, widzenie B*ccfekopowo-binokulame zapewniające widzenie głębi. Osiągnięcie to jest moż-pr i jednej strony dzięki doskonaleniu się procesu konwergencji, czyli kierowania Boi wzrokowych na przedmiot oraz równoległe ich ustawienie, a z drugiej stro-■l dzięki dostrajaniu obszaru kory wzrokowej do widzenia binokulamego, czyli ^Rtiiwaniu spójnej informacji na podstawie sygnałów przysyłanych z obu oczu. RBres wrażliwości, w którym komórki układu wzrokowego, uczestnicząc w widze-

57