skanuj0013 (225)

(B)

Rys. 17-17. Białka motoryczne przemieszczają się wzdłuż mikrotubui za pomocą swoich giobuiarnych głów.

(A) Kinezyny i dyneiny cytoplazmatyczne s są białkami motoryęznymi mikrotubui, które z reguły przemieszczają się wzdłuż mikrotubui w odwrotnych kierunkach.

• Białka te (narysowane w skali) mają dwa łańcuchy oiężkie i kilka mniejszych łańcuch >w lekkich. Każdy łańcuch ciężki tworzy/.ibularną głowę, która oddziałuje z mikrrlibulą. (B) Schemat przedstawiający białko motoryczne „kroczące” wzdłuż filamentu w sposób zależny od ATP

jako cargo wzdłuż filamentów. Zidentyfikowano już wiele białek moto-rycznych. Różnią się one typem filamentów, z którymi się łączą, kierunkiem, w którym się przemieszczają wzdłuż filamentów, i rodzajem transportowanego cargo.

Białka motoryczne, k.ćre wędrują wzdłuż cytoplazmatycznych mikro-tubul, takich jak np. w aksonie komórki nerwowej, tworzą dwie rodziny: kinezyny, które przemieszczają się głównie w kierunku końca plus mikro- . tubuli (od centrosomu, ną zewnątrz, rys. 17-15), oraz dyneiny przemieszczające się w kierunku końca minus (w kierunku centrosomu, do wewnątrz, rys. 17-15). Zarówno kinezyny, jak i dyneiny mąją dwie globular-ne głowy wiążące ATP i ogon (rys. 17-17). Głowy oddziałują z mikrotubu-lami w stereospecyficzny sposób; tak yvięc np. kinezyna przyłączy się do . ^a mikrótubuli, jeśli ject ona „skierowana” ‘we właściwym kierunku. Ogon białka ^notorycznego zazwyczaj wiąże się stabilnie z niektórymi składnikami komórki, takimi jak np. pęcherzyki lub organelle, i w ten sposób de-terminuje rodzaj cargo, jaki może byó transportowany przez to białko motoryczne (rys. 17-18). kuliste głowy kinezyny i dyneiny są enzymami hy-drolizującymt ATP (ATPazami). Reakcja ta dostarcza energii zasilającej cykl zmian konformacyjnych w głowie, co umożliwia jej cykliczne przesuwanie się wzdłuż mikrótubuli obejmujące następujące etapy: wiązanie, uwalnianie i ponowne- Wiązanie z mikrotubulą (patrz rys. 4-45). W celu przeanalizowania odkryć .i badań białek motorycznych zajrzyj db Skąd to wiemy na s. 586-588.    •'    .    . .

Organelle są transportowane wzdłuż mikrotubui

Mikrotubule i towarzyszące im białka motoryczne odgrywają istotną rolę w ustalaniu pozycji obłoniónych organelli w obrębie komórki eukariotycz- m

KONIE!

MINUS

transportują cargo wzdłuż mikrotubui. Większość kinezyn porusza się w kierunku końca plus mikrótubuli, natomiast dyneiny poruszają się w kierunku końca minus.

Oba typy białek motorycznych mikrotubui dnieją w wielu formach; uważa się, że każda forma transportuje inny rodzaj cargo. Ogon białka motorycznego określa rodzaj transportowego cargo

&

cargo

Rys. 17-18. Różne biaika motoryczne

585

Mikrotubule