skanuj0016

I

234 I język nowych mediów > operacje >

jest i tak mniej modularne niż prawdziwa wirtualna przestrzeń, ponieważ każda z warstw zachowuje swą własną perspektywę. To, gdzie i kiedy strumienie ruchomych obrazów zostaną zastąpione generowanymi przez komputery scenami 3D, będzie zależeć nie tylko od kulturowej akceptacji wyglądu scenami komputerowych, ale również od ekonomii. Scena 3D jest znacznie bardziej funkcjonalna niż film lub wideo przedstawiające te same obiekty, ale jeśli ma ona zawierać taką samą liczbę szczegółów, koszt jej wyprodukowania może być znacznie wyższy.

Rozwój wszystkich rodzajów mediów zmierzający w kierunku zwiększającej się modularności, a także szczególny przypadek tej prawidłowości - ewolucja ruchomych obrazów, można śledzić na przykładzie historii popularnych formatów plików medialnych. Autorzy QuickTime'a bardzo wcześnie zdecydowali, że film w tym formacie składa się z oddzielnych ścieżek, tak jak obraz Photoshopa z wielu kolejnych warstw. Format QuickTime 4 (1999) zawiera jedenaście różnych rodzajów ścieżek, w tym ścieżkę wideo, dźwiękową, tekstową i ścieżkę, na której umieszcza się sprajty (obiekty graficzne poruszane niezależnie od wideo)¹. Dzięki umieszczeniu różnych mediów na różnych ścieżkach, które mogą być niezależnie od siebie edytowane i eksportowane, QuickTime skłania projektantów do myślenia w kategoriach modularnych. Ponadto film może zawierać wiele ścieżek wideo, które będą pełnić funkcję warstw w obrazie kompozytowym. Używając kanałów alfa (masek zapisywanych ze ścieżkami wideo) i różnych rodzajów interakcji między ścieżkami (na przykład częściowej przezroczystości), użytkownik filmu QuickTime’a ma możliwość tworzenia zaawansowanych efektów w ramach pojedynczego pliku, bez konieczności używania oprogramowania do obróbki wideo. Twórcy QuickTime'a osadzili zatem procedury pozwalające na kompozytowanie w samym formacie pliku. To, co kiedyś wymagało specjalistycznego oprogramowania, teraz można uzyskać dzięki wykorzystaniu tylko cech formatu plików QuickTime’a.

a

Innym przykładem formatu danych ewoluującego w kierunku coraz większej modularności jest MPEG². Pierwsza wersja tego formatu -MPEG-1 (1992) została zdefiniowana jako „standard zapisu i odczytu ruchomych obrazów i dźwięku w medium przechowującym dane”. W formacie określono tradycyjny schemat kompresji obrazu i/lub dźwięku. Natomiast MPEG-7 (wprowadzony w 2001 roku) zdefiniowano jako „standard opisu zawartości obiektów multimedialnych, ich wyszukiwania, filtrowania, zarządzania i obrabiania”. Deskryptor ten opiera się na innej koncepcji budowy mediów, składających się z wielu obiektów medialnych różnego rodzaju, od obrazu i dźwięku do modeli trójwymiarowych i mimiki twarzy oraz informacji, jak te obiekty mają być połączone. MPEG-7 zawiera język opisu tego typu scen. Rozwój standardu MPEG pozwala nam zatem prześledzić ewolucję sposobu rozumienia nowych mediów - od tradycyjnego strumienia do modularnego obrazu kompozytowego, którego mechanizm zbliżony jest raczej do strukturalnego programu komputerowego niż do tradycyjnego obrazu czy filmu.

Opór wobec montażu

Związek między estetyką postmodernizmu a operacją selekcji można zastosować również do kompozytowania. Obydwie operacje równocześnie odzwierciedlają i umożliwiają postmodernistyczną praktykę pastiszu i cytatu. Są nierozłączne: jedna służy do wybrania elementów i stylów z „bazy danych” kultury, druga - do zbudowania z nich nowych obiektów. Kompozytowanie jest zatem - obok selekcji - kluczową operacją postmodernistycznego - lub opartego na komputerach - modelu autorstwa.

Powinniśmy jednak pamiętać, że estetyka i technologia są wprawdzie związane ze sobą, ale stanowią zupełnie osobne warstwy, żeby użyć języka cyfrowej technologii. Logika postmodernistycznej estetyki lat 80. i logika komputerowego kompozytowania lat 90. to nie to samo. W estetyce

1

http://www.apple.com/quicktime/resources/qt4/us/he!p/Qu ickTi me%20Hel p. h tm

2

http://drogo.cset.it/mpeg

> Lev Manovich > www.waip.com.pl