130 6. Zagospodarowanie turystyczne
rystycznych w basenie Morza Śródziemnego, na wyspach Oceanii i na wschodnim wybrzeżu Australii. Większość z nich ma charakter tzw. wiosek wakacyjnych (franc. village de vacanceśy. Najbardziej znane „wioski wakacyjne” należą do powstałego w 1953 r. konsorcjum francuskiego Club Mediterranee S.A., które w 1995 r. miało zyski sięgające 100 min FF [Wawrzewska 1996]. Pierwsze „wioski wakacyjne” powstały na terenach nadmorskich (Lazurowe Wybrzeże, Baleary, Wyspy Kanaryjskie, Grecja, Sycylia itd.) i w górach (Alpy). Od hoteli różnią się one sposobem zagospodarowania terenu (zwykle składają się z kilkunastu lub kilkudziesięciu niewielkich bungalowów, basenów, obiektów sportowo-rekreacyjnych itp.), bardzo często niższą ceną noclegu, jak również o wiele skromniejszym zakresem świadczeń - np. część z nich nie ma własnej bazy gastronomicznej, a turyści dbają we własnym zakresie o wyżywienie, wykorzystując w tym celu miejscowe restauracje, bądź dokonując zakupów i przygotowując posiłki w wynajmowanych obiektach (często mających dobrze wyposażone kuchnie). Ten typ bazy noclegowej jest szczególnie często wykorzystywany przez rodziny z dziećmi, które przy wyborze miejsca spędzania urlopu lub weekendu kierują się zwykle nie tylko walorami wypoczynkowymi, ale również niską ceną. Do większych i lepiej urządzonych „wiosek wakacyjnych” należą m.in.: otwarty w 1993 r. nad Morzem Adriatyckim ośrodek w Lignano i nowoczesne, wielofunkcyjne obiekty w Kalabrii (Włochy). Ostatnie lata przyniosły również pojawienie się „wiosek wakacyjnych” w Azji Południowo-Wschodniej (np. na wyspach Phuket i Langkawi na Morzu Andamańskim oraz na malezyjskim i na tajlandzkim wybrzeżu Morza Południowochmskiego)5, w Afryce Północnej (zwłaszcza w Tunezji i Maroku), w niektórych państwach Afryki Zachodniej (Gambia) i Afryki Wschodniej (Kenia), w Melanezji (Fidżi), a także na wyspach Oceanu Indyjskiego (przede wszystkim: Malediwy, Mauritius, Reunion, Seszele i Sri Lanka). Przykładem dynamicznego rozwoju tej formy zagospodarowania mogą być Malediwy, na których w 1972 r. były tylko dwa ośrodki wypoczynkowe z 280 pokojami. W 1973 r. na wyspie Farukohufushi wybudowano ośrodek należący do Club Mediterranee SA. (304 pokoje), co dało początek gwałtownemu rozwojowi przemysłu turystycznego. W 1990 r. liczba „wiosek wakacyjnych” na Malediwach wynosiła już 62 (w tym 45
4 Zbliżony charakter mają tzw. kondominia (ang. condominium) lub hiszpańskie urbanizaciones, które składają się z jednego, kilku lub więcej budynków, w których poszczególne mieszkania są własnością turystów lub są przez nich dzierżawione przez okres co najmniej kilku lat. W pierwszym przypadku „kondominium” składa się z „drugich domów”, natomiast w drugim przypadku mają formę odpowiadającą pojęciu „wioski wakacyjnej” (gdyż mieszkania są wynajmowane na zasadach komercyjnych, jak pokój w hotelu).
3 W malezyjskim Cherating (stan Pahang) „wioska wakacyjna” należąca do Club Mćditerranće SA. zajmuje 44 ha i może w niej przebywać jednorazowo około 300 turystów (w ośrodku zatrudnionych jest blisko 100 osób). Ponadto w pobliskim Kuantanie znajdują się dwa duże kompleksy hotelowe „Ramada Beach Resort” oraz łańcucha Hyatt Hotels/Hyatt Hotels International [Wong 1986; 1988]. Mimo że wspomniane obiekty należą do zagranicznych konsorcjów turystycznych, w celu zorganizowania gościom pobytu w warunkach zbliżonych do warunków bytowania miejscowej ludności (przy zachowaniu jednocześnie wysokiego standardu usług) niektóre „wioski wakacyjne” zostały wybudowane na wzór malajskich wsi (malaj. kampong).