skanuj0027 (128)

A Kamieniołom w regionie Ogatsu (prefektura Miyagi).

A Dobre kamienie sq do dziś rzeźbione ręcznie. Reprodukcja zdjęcia dzięki uprzejmości firmy Sowomura Seiken.

ku są przeznaczone wyłącznie do płynnego tuszu chemicznego. Od dawien dawna najlepsze kamienie do tuszu pochodzą z Chin. Najbardziej pożądane, dużo bardziej niż współczesne (shinken Ifrłil), są ponad-stuletnie kamienie (koken    W nie

których regionach Japonii również produkuje się kamienie wysokiej jakości, ale i tutaj, podobnie jak w Chinach, produkty z najwyższej półki są rzadkością.

Rodzaje kamieni

Istnieje wiele odmian chińskich kamieni do tuszu, z których każdy posiada odmienne właściwości. Najsłynniejszymi z nich są tankei i kyuju.

Od czasów dynastii Song tankei uznawane są za najlepsze kamienie. Pozwalają otrzymać tusz o niezrównanej jakości. Niektóre są zielone, lecz najczęściej mają odcień ciemnego fioletu i delikatny, dyskretny kształt. Ich powierzchnia jest gładka jak skóra dziecka, a ziarno ostre i twarde. Kamień tankei może przetrwać setki lat używania.

Kamienie kyuju zostały odkryte na początku VIII w._f czyli wiek po odkryciu tankei. Powstały z utwardzonej gliny, mają ciemny czarny kolor z odcieniem niebieskiego. Niekiedy dają złote lub srebrne refleksy, co jest spowodowane obecnością siarki i miedzi. Ponieważ łatwo się łuszczą, rzadko są zdobione.

Obecnie, kiedy surowce do ich produkcji się wyczerpały, na rynku można znaleźć głównie imitacje starych kamieni. Tymczasem ani nowe tankei {shin-tankei §t$§«£), ani popularne ramon ifli& nie są w stanie dorównać kamieniom produkowanym w epoce Ming i Qing.

Japońskie kamienie do tuszu nie dorównują jakością produktom chińskim. Ponadto, podobnie jak w Chinach, niemal wszystkie najlepsze kopalnie są na wyczerpaniu. Mimo to niektóre kamienie, na przykład akama-ishi śfclalS, takashima-ishi 1S1 15, genshó-seki SU5 czy ogatsu--suzuri    których sława sięga

epoki Edo, przedstawiają bardzo wysoką wartość. Wśród młodszych kamieni, o mniejszej renomie, interesujące są ama-bata-ken MJfflłiS, sóryu-ken iH fi ł&, nakamura-suzuri    czy ryukei-

-ken fi «£ £!. I chociaż amabata są lepszej jakości, to genshó-seki opanowały 85% rynku.

/

Wybór kamienia

Jest praktycznie niemożliwe, aby właściwie ocenić jakość kamienia tylko na podstawie wyglądu. Przy odrobinie doświadczenia można próbować sprawdzić jego wartość, przesuwając paznokciem po „wzgórzu". Nigdy jednak nie będziemy mieli pewności, czy kamień wytrzyma długie użytkowanie. Wrażenie pojawiające się w ręce w momencie pocierania laską tuszu powinno być przyjemne, porównywalne do tego, gdy „wosk zostaje rzucony na rozpaloną blachę". Z czasem kamień dobrej jakości nabierze wilgoci i stanie się delikatniejszy. Podobno woda, którą przechowuje, nigdy nie zamarza.

Niezależnie od tego, czy jest stary, czy nowy, kamień do tuszu nie powinien być suchy. Należy go regularnie zwilżać, czyścić i pielęgnować, istnieją specjalne kamienie do szlifowania, które przywracają pagórkowi ostrość. Niestety, ich użycie w przypadku kamieni wysokiej jakości jest wykluczone.