skanuj0028 (40)

128 4. Przyrodnicze aspekty turystyki zrównoważonej

wania osób uprawiających wildlife tourism są duże ssaki oraz ptaki (nieco rzadziej gady⁵⁰ i piazy), ale w ostatnich latach coraz większego znaczenia nabiera turystyka polegająca na odwiedzaniu miejsc występowania ryb i fauny morskiej, jak również motyli (rzadziej innych owadów).

Według raportu opublikowanego przez organizację The Ecotourism Society w końcu lat 90. XX w. 40-60% turystów na świecie uprawiało turystykę ekologiczną (nazywaną w tym dokumencie ecotourism), a od 20% do 40% spośród nich było tzw. wildlife-related tourists⁵¹, czyli turystami zainteresowanymi „dziką przyrodą”. Autorzy wspomnianego raportu definiowali tę kategorię turystów jako uczestników ruchu turystycznego odwiedzających dane miejsce w celu obserwowania dzikich zwierząt (fot. 19 na wkładce), natomiast nature-tourists to ich zdaniem turyści pragnący doświadczyć piękna przyrody w nieco Szerszym kontekście. P. Reynolds i D. Braithwaite [2001] wprowadzają jeszcze określenie wildlife-based tourism, które definiują jako typ turystyki leżący pomiędzy nature-based touńsm, ekoturystyką, turystyką na obszarach wiejskich, turystyką związaną z korzystania z zasobów przyrodniczych oraz turystyką polegającą na interesowaniu się przez turystów życiem zwierząt w ich naturalnym środowisku.

S.R. Kellert [1985], zajmujący się wildlife tourism, wyróżnia kilka podstawowych powodów, które leżą u podstaw zainteresowania przez turystów światem zwierząt. Wymienia on podejście: (a) naturalistyczne, (b) ekologiczne, (c) humanistyczne, (d) moralne, (e) naukowe, (f) estetyczne, (g) utylitarne, (i) dominujące i (j) negatywne. Oczywiście ci sami ludzie w różnych warunkach mogą kierować się różnymi motywami. Aby obecność zwierząt mogła przyciągnąć odpowiednio dużą liczbę turystów, muszą być spełnione następujące warunki: zwierzęta powinny być łatwe do obserwowania, powinny pozwalać ludziom na zbliżenie się do siebie, powinny być przewidywalne w zachowaniu, powinny być rzadko spotykane i - w miarę możliwości - powinny być aktywne w ciągu dnia. Aczkolwiek ten ostatni warunek nie musi być koniecznie spełnio-ny, gdyż pewne nocne gatunki obserwuje się przez noktowizory i nie jest to obecnie spostrzegane jako utrudnienie - przeciwnie stanowi dodatkową atrakcję. Siedliska, w których żyją zwierzęta, powinny być natomiast raczej otwarte, aby mogły zapewnić turystom dobrą widoczność dużej liczby gatunków i osobników. Na terenach odwiedzanych przez turystów powinny znajdować się miejsca skupiające zwierzęta (np. wodopoje), a także kryjówki, skąd turyści mogliby prowadzić obserwacje. Tereny te powinny również umożliwiać turystom poruszanie się transportem samochodowym lub łodziami [Reynolds, Braithwaite 2001].

Turystyka ekologiczna ma to do siebie, iż może być uprawiana przez różne kategorie turystów. Pasje związane z poznawaniem przyrody ożywionej (podobnie, jak i nie-

⁵⁰    Są oczywiście liczne wyjątki, jak wyspy Galapagos (Ekwador), niektóre odcinki wybrzeży Morza Karaibskiego (np. park narodowy Tortuguero w Kostaryce) i Zatoki Meksykańskiej, Morza Śródziemnego (np. południowe wybrzeże wyspy Zśkinthos w Grecji), które są odwiedzane przez turystów przede wszystkim ze względu na liczne kolonie żółwi morskich. Podobnie jest na wyspie Komodo w Indonezji, która jest odwiedzana głównie z powodu żyjących na niej waranów.

⁵¹    The Ecotourism Society [1998].