skanuj0029 (89)

WSPÓŁCZESNA TURYSTYKA KULTUROWA 33

Pierwsze dekady XX w., chociaż na ogół charakteryzowały się rozwojem tych form turystyki kulturowej, które występowały już wcześniej, przyniósł jednak kilka nowych rodzajów wyjazdów turystycznych. Jedną z nowych form turystyki nawiązującej do kultury było pojawienie się turystyki historyczno-militarnej. Chociaż już w XVIII w. Anglicy w ramach grand tours odwiedzali pobojowiska pod Kannami czy nad Jeziorem Trazymeńskim, później do kanonu obowiązującego podróżnych przyjeżdżających do Grecji należało zobaczenie miejsc bitew pod Maratonem, i Termopilami, a pod koniec XIX w. w USA zaczęto odwiedzać pola bitewne z czasów wojny secesyjnej (głównie związane z bitwą pod Gettys-burgiem), to jednak dopiero po I wojnie światowej ta forma turystyki zaczęła przybierać znaczące rozmiary. Bezpośrednią jej przyczyną stała się chęć upamiętnienia poległych w czasie działań wojennych, a do miejsc najczęściej odwiedzanych w ramach turystyki historyczno-militarnej należało pola bitewne pod Verdun i nad Sommą (Francja), w rejonie Gorlic (Polska), nad rzekami Pia-ve i Isonzo (Włochy) oraz pod Tannenbergiem (Niemcy). Należy w tym miejscu wspomnieć, że rosnąca popularność turystyki historyczno-militarnej wynikała po części z naturalnej potrzeby odwiedzenia miejsc, które zapisały się w historii, w dużej mierze uczestniczyli w niej byli żołnierze oraz ich rodziny (również poległych), ale w znacznym stopniu była propagowana przez państwo i organizacje kombatanckie, które to instytucje z tego rodzaju turystyki uczyniły narzędzie wychowywania w duchu patriotyzmu, jak również nacjonalizmu (yide rola spotkań przy mauzoleum poległych pod Tannenbergiem w kształtowaniu postaw rewan-żystowskich w czasach Republiki Weimarskiej oraz w Trzeciej Rzeszy).

Diametralnie inną formą turystyki kulturowej, która zaczęła się rozwijać w okresie międzywojennym, była turystyka kulinarna (czy też turystyka gastronomiczna), a właściwie jej specyficzny rodzaj nazywany enoturystyką. Jej początki można wiązać z pojawieniem się w latach dwudziestych w Niemczech tzw. Weinlehrpfad, co można przetłumaczyć jako ścieżka edukacyjna związana z uprawą, produkcją i konsumpcją wina (Hall i in. 2002a, 2).

Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy koniec XX w. przyniósł jakieś nowe formy turystyki kulturowej, gdyż na ogół ich ślady można odnaleźć w zachowaniach turystycznych mających miejsce już znacznie wcześniej. Niemniej w 2 połowie XX w. (i na początku XXI w.) można zaobserwować szybki rozwój niektórych rodzajów turystyki, które wcześniej nie były tak bardzo popularne, a czasami stanowiły zaledwie margines całokształtu turystyki kulturowej.