Urazy jako przyczyna zatrzymania krążenia obarczone są bardzo wysoką śmiertelnością. Przeżywalność ocenia się na około 2,2%. Pacjenci, u których dochodzi do okołourazowego zatrzymania krążenia w 1,4% przypadków mają poważne ubytki neurologiczne. Najczęstszymi przyczynami zatrzymań krążenia u poszkodowanych urazowych są:
• krwotoki wewnętrzne, jak i zewnętrzne, prowadzące do wstrząsu hipowolemicznego,
• urazy czaszkowo-mózgowe i w ich następstwie wypadnięcie funkcji ośrodkowego układu nerwowego,
• niedrożność dróg oddechowych i wtórna niewydolność oddechowa,
• zatorowość powietrzna i tłuszczowa,
© odma prężna,
• tamponada osierdzia.
Ze względu na mechanizm urazu można wyróżnić urazy tępe oraz przenikające. Przeżywalność w przypadkach zatrzymań krążenia w obu mechanizmach urazu jest podobna.
Priorytetem dla osoby udzielającej pomocy jest ocena bezpieczeństwa zdarzenia i ewentualne zabezpieczenie miejsca zdarzenia. Należy pamiętać o zasadzie, dobiy ratownik to żywy ratownik.
Wezwanie pomocy kwalifikowanej u poszkodowanych w wypadkach stanowi istotny element udzielenia pomocy, gdyż chorzy mogą wymagać pilnego transportu do szpitala w celu zaopatrzenia ostatecznego na bloku operacyjnym, zgodnie z przyjętym standardem „złotej godziny”.
Następnie należy u osoby poszkodowanej ocenić podstawowe czynności życiowe. Udraż-niając drogi oddechowe należy ostrożnie postępować z osobami z urazami głowy, gdyż w około 7% przypadków towarzyszy im uraz odcinka szyjnego kręgosłupa.
Nie mniejszym priorytetem w tym przypadku jest udrożnienie dróg oddechowych i podtrzymanie ich drożności w trakcie ewentualnej resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
W przypadku dużych krwotoków, mogących stanowić przyczynę pogorszenia stanu chorego, aż do zatrzymania krążenia włącznie i dlatego należy krwawienia zaopatrzyć w pierwszej kolejności.
Po ocenie podstawowych czynności życiowych (świadomość, oddech, krążenie) chorym nie wymagających podjęcia BLS należy zapewnić : ^
• odpowiednią pozycję (zalecana przeciwwstrząsowa),
• komfort cieplny,
• wsparcie psychiczne do momentu przybycia zespołu ratownictwa medycznego.
132