skanuj0005 (395)

zakresie podaje Russell¹². Wyróżnił on trzy grupy celów, a mianowicie: nawyki czytania, umiejętności cz3dania, zainteresowania i postawy. Oto proponowane przez niego formy pracy przy realizacji wyłonionych celów:

1)    nawyki czytania:

a)    koncentracja na znaczeniu — dziecko powinno nauczyć się zwracać uwagę jedynie na tekst i swoje myśli i dlatego powinno pracować indywidualnie, bez żadnych dystraktorów, jakie mogą płynąć ze strony zespołu,

b)    stosowanie zdobytej podczas czytania wiedzy — dziecko powinno pracować w grupie i wspólnie z grupą nad zastosowaniem różnych pomysłów, jakie wynikają z tekstu lub nasuwają się w toku jego czytania, w grupie powinno także być miejsce na dyskutowanie nad czytanym tekstem;

2)    umiejętności czytania:

a)    rozpoznawanie słów — techniki rozpoznawania słów na podstawie skojarzeń wzrokowych dziecko powinno uczyć się indywidualnie przy pomocy nauczyciela lub w małej grupie o wyrównanym pod tym względem poziomie,

b)    rozumienie znaczenia słów (także umiejętność korzystania ze słowniczków) — dziecko może uczyć się znaczeń słów poprzez słuchanie nauczyciela lub innych dzieci, analizowanie obrazków lub różnych kontekstów werbalnych, stąd możliwe są różne formy pracy: indywidualna, z nauczycielem, w grupie (grupy mogą być bardziej liczne, o zróżnicowanym poziomie pod względem doświadczenia dzieci, głównie zasobu słownikowego),

c)    interpretacja tekstu, umiejętność dostosowywania techniki czytania do celu, w jakim się czyta — praca indywidualna oraz zespołowa z tym, że zespoły powinny być jednorodne pod względem rozważanego zagadnienia;

3)    zainteresowania i postawy:

a)    studiowanie rozmaitych tekstów na interesujące dziecko tematy — jest to rodzaj działalności badawczej, nauczyciel nie powinien dziecku przeszkadzać, z wyjątkiem okazjonalnego kontrolowania postępów w pracy,

b)    dokonywanie wyboru tekstów do czytania — dziecko powinno mieć możliwość wyboru i jednocześnie możliwość nieformalnego dyskutowania z innymi dziećmi,

c) wykorzystanie grupy dla budzenia zainteresowań i ciekawości dziecka,

(I) w przypadku kształtowania zainteresowań czytelniczych dziecka oraz jego postaw wobec tego rodzaju czynności należy wykorzystywać pracę zespołową przy zachowaniu następujących warunków:

—    dzieci w danym zespole powinny interesować się podobną lomatyką,

—    powinny mieć poczucie swobody działania a nie przymusu,

—    nauczyciel powinien stwarzać często okazję do rozmów, dyskutowania, wzajemnego przekonywania się,

—    zespoły wykorzystuje się do współpracy w zakresie działalności opartej na informacjach zawartych w czytanych tekstach (czytanych samodzielnie).

Z przedstawionych rozważań wynikają sugestie co do możliwości indywidualizowania pracy z uczniem w zakresie kształtowania umiejętności czytania. Przykłady takich form pracy podaje Staiger¹³:

1)    po opanowaniu podstaw umiejętności czytania dzieci doskonaliły je na podstawie różnorodnych książeczek i pisemek, a nie na podstawie podręcznika, takiego samego dla wszystkich,

2)    nauczyciel uwzględniał preferencje dzieci przy doborze materiałów do nauki czytania, dostosowując je do indywidualnych zainteresowań,

3)    nauczyciel różnicował czas przeznaczony na opanowanie poszczególnych umiejętności cząstkowych, zgodnie z indywidualnym tempem uczenia się każdego dziecka,

4)    każde dziecko miało swój indywidualny program nauki czytania¹⁴,

5)    nauczyciel tworzył grupy, w których kształtował określone umiejętności cząstkowe, dziecko opuszczało grupę po opanowaniu danej umiejętności (po zrealizowaniu programu tej grupy) i przechodziło do grupy następnej, gdzie realizowano inne cele, wykorzystując wcześniej opanowane umiejętności.

Przegląd rezultatów różnych badań nie daje jednak przekonywającej odpowiedzi na pytanie, która z metod nauczania czytania oraz stosowanych form organizacyjnych jest najbardziej efektywna i dla dzieci o jakich właściwościach psychicznych.

103