skanuj0035 (80)

2.5. Ekonomiczne i polityczne aspekty globalnych zniszczeń przyrody

59

rzystaniem, przemieszczaniem i przekazywaniem zmodyfikowanych żywych organizmów ma służyć Protokół kartageński o bezpieczeństwie biologicznym¹ do Konwencji o różnorodności biologicznej (zob. rozdz. 5).

2.5. Ekonomiczne i polityczne aspekty globalnych zniszczeń przyrody

Najważniejsze zagrożenia dla współczesnej przyrody mają wymiar ogólnoświatowy, dlatego polityka gospodarcza wielkich mocarstw i międzynarodowa solidarność w rozwiązywaniu problemów głodującej części świata mają zasadnicze znaczenie dla skutecznych działań na rzecz powstrzymania procesu dalszej degradacji biosfery.

Niemal do końca XX wieku zasoby przyrodnicze Ziemi były traktowane jako dobra w pełni odnawialne, a dochody czerpane z ich eksploatacji jako czynnik rozwoju państw i społeczeństw. Maksyma sformułowana przez Marksa w I tomie Kapitału, zgodnie z którą „Podobnie jak człowiek dziki, tak też człowiek cywilizowany musi walczyć z naturą, aby zaspokajać swoje potrzeby...” była powszechnym kanonem w postrzeganiu środowiskowych uwarunkowań wzrostu gospodarczego.

Prężne kraje bogatej Północy bez zahamowań rozwijały zatem swoje gospodarki i propagowały skrajnie konsumpcjonistyczny styl życia, niestety, kosztem środowiska przyrodniczego i biedniejszej części ludności świata. Społeczeństwa bogatych krajów, stanowiące zaledwie 20% ludności świata, zużywały aż 80% energii i surowców, produkując w zamian 75% odpadów i niemal 80% substancji zanieczyszczających atmosferę. Ekonomiści światowych potęg gospodarczych wprawdzie sprawnie obliczali profity płynące z eksploatacji surowców, lasów i oceanów, leżących tysiące kilometrów poza granicami swojego kraju, albo zyski z eksportu żywności do głodujących części świata, ale nie trudzili się szacowaniem strat, jakie cała ludzkość poniesie już wkrótce na skutek nieodpowiedzialnych i krótkowzrocznych działań w pogoni za doraźnymi korzyściami.

Pierwszym momentem otrzeźwienia i refleksji nad konsekwencjami niewłaści- Raport U Thanta wego stosunku człowieka do środowiska przyrodniczego był raport sekretarza generalnego ONZ Sithu U Thanta z 1969 roku The problems ofhuman ermronment

1

Protokół kartageński o bezpieczeństwie biologicznym do Konwencji o różnorodności biologicznej został sporządzony w Montrealu w styczniu 2000 roku (Dz.U. 2004 Nr 216, poz. 2201). W art. 17 ust1 Protokółu czytamy: „Każda ze Stron w celu zawiadomienia państw narażonych lub potengalnie narażonych, podejmie właściwe środki Systemu Wymiany Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym oraz tam, gdzie to stosowne, odpowiednich organizacji międzynarodowych, w przypadku powzięcia informacji, że na obszarze jej jurysdykcji zaszło zdarzenie, w wyniku którego nastąpiło uwolnienie, prowadzące lub mogące prowadzić do niezamierzonego transgranicznego przemieszczenia żywego zmodyfikowanego organizmu, o prawdopodobnym znaczącym wpływie negatywnym na zachowanie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej w tych państwach, z uwzględnieniem także zagrożeń dla ludzkiego zdrowia. Zawiadomienie to powinno być przedłożone natychmiast po powzięciu infbrmaqi o zaistnieniu powyższej sytuacji".