skanuj0036 (39)

nr*®** 8. Zmiany w środowisku społecznym i przyrodniczym pod wpływem turystyki 231

nr*®** 8. Zmiany w środowisku społecznym i przyrodniczym pod wpływem turystyki 231

ET- SSSĘii
9L	GoEioy (Meksjt. :-_t_; • z* - a; -
ttmr ■prjŁl-Ti E'v--=_ ic - :c	Rio Dulce Gwatemala.
ECTŁT^	Saaadero MeŁsyi
trre	Sagarmatha Nerta
rerzĘ.	GZapagos Ekwiorr
k£Ł ■f BE_ pfc aiosc	Wieika Rafa Koralowa Australia Laguna Bojonjue Poas (Kostaryka
e	Laguna Bojorąue:

Kostaryka

s- rekkingowe: przez ?_*-iz i ‘liną Dudh Kosi. rzz k 5 5 - S m) [Stevens 19'-_^:

\ćz :'.r.:e narażone na degr_-scra-e.

izze :ar.styki nawiązują:; r :~.tzc się do spadku r»-i ; £ Cater [1995, 24]. ob-^    : • Tanzanii oznacz z

- e Masajów. Pod;: t :: rolnictwem osiadły— >;raty, niszcząc zas;e ■ i rrzece wszystkim v. *ra-;e>: większy niż obszar:-

wykorzystywanych rolniczo, np. w Botswanie udział terenów chronionych wynosi 17,2%, a terenów rolniczych jedynie 2,4%, w Namibii analogiczne wartości wynoszą 12,6 i 0,8%, w Tanzanii 12,6 i 5,5%, w Ekwadorze 37,7 i 9,3%, w Wenezueli 22,2 i 4,3%, a w Bhutanie 19,7 i 2,8% [Cater 1995, 25]. Również w ocenie S. Place rozwój ekoturystyki może dla miejscowej ludności oznaczać konieczność zrezygnowania z dotychczasowych zajęć, np. z: wyrębu lasu, uprawy ziemi, rybołówstwa lub górnictwa [Place 1995, 162-163]. Zdaniem cytowanej autorki i E. Boo [1990] do rzadkości należą sytuacje, kiedy ludność miejscowa potrafi właściwie korzystać z walorów turystycznych i czerpać zyski z ekoturystyki. Podawany przez wielu autorów przykład panamskich Indian z plemienia Kuna, którzy w wilgotnym lesie równikowym utworzyli kontrolowany przez siebie obszar chroniony, zwany Udirbi Park, jak również działalność Indian z rejonu Taąuila nad jeziorem Titicaca w zakresie obsługi ruchu turystycznego należą do wyjątków [Place 1995, 162-163]. Znacznie częściej zdarza się, że zyski z turystyki alternatywnej czerpią przedsiębiorstwa i ludzie nie mieszkający na danym terenie, a nawet w danym państwie. Pouczającym przykładem może być opisana przez S. Place [1995] sytuacja w położonym na karaibskim wybrzeżu Kostaryki¹ Parku Narodowym Tortuguero. Założono go w 1975 r. w celu zapewnienia ochrony plażom, na których znajdują się lęgowiska zielonych żółwi morskich Chelonia mydas. W pierwszych latach istnienia parku narodowego rejon Tortuguero był odwiedzany głównie przez Kostarykań-czyków. Zatrzymywali się oni w kwaterach prywatnych i w małych pensjonatach, a żywili w tanich gospodach. Dawało to dochód miejscowej ludności i sprzyjało aktywizacji gospodarczej najbliższej okolicy. Sytuacja zaczęła zmieniać się w połowie lat osiemdziesiątych, najpierw przedsiębiorcy spoza Tortuguero uruchomili linię przybrzeżną Limon-Tortuguero (w 1985 r.), którą przywozili łodziami turystów do parku. Jednocześnie wybudowano drogi łączące wybrzeże z terenami w głębi kraju. Spowodowało to gwałtowny napływ turystów, rozbudowę bazy hotelowej (w 1990 r.) oraz dużego sklepu z pamiątkami. W 1991 r. park Tortuguero odwiedziło ponad 15 000 osób, wśród których jedynie 2,5% stanowili Kostarykań-czycy, a w 1992 r. liczba turystów wzrosła do blisko 20 000 (przy czym tylko 50 było obywatelami kostarykańskimi). Zmiana typu turysty odwiedzającego Tortuguero przyniosła nieoczekiwane zmiany społeczne. Okazało się, że miejscowa ludność, z reguły słabo wykształcona i nie posiadająca odpowiednich kwalifikacji, nie jest w stanie sprostać zadaniom związanym z pojawieniem się nowych gości. Jednocześnie nie mogła konkurować w sensie ekonomicznym z inwestorami z zewnątrz. W efekcie część ludności miejscowej została zmuszona do emigracji, a pozostali zaczęli mieć kłopoty ze znalezieniem pracy [Place 1995, 169].

1

W ostatnich latach Kostaryka należy do krajów Trzeciego Świata o najszybciej rozwijającym się „przemyśle turystycznym”. W 1989 r. do Kostaryki przybyło 376 000 zagranicznych turystów, a już w 1992 r. 610 000. Pozwoliło to dochodom z turystyki zająć drugie miejsce (po eksporcie bananów) w dochodach państwa, a w 1993 r. turystyka wysunęła się na pierwsze miejsce. Jednocześnie w okresie 1989-1992 inwestycje w turystyce wzrosły o 87% [Place 1995, 163-164],