skanuj0037 (34)

Roślinność siedlisk leśnych

72

w Polsce występuje bowiem wiele drzew i krzewów, które ze względu na obce pochodzenie albo mniejszą rolę lub też wprowadzanie w sposób sztuczny, nie zostały tu szerzej opisane. Warto jednak zwrócić na nie uwagę.

4.1. Drzewa leśne (gatunki rodzime)

Brzoza brodawkowata (Brz)

Betula pendula Roth (B. verrucosa Ehrh.)

Rodzina: brzozowate Betulaceae

Zasięgiem swoim obejmuje obszar całego kraju. Jest gatunkiem pionierskim i ma małe wymagania siedliskowe. Występuje jako domieszka na siedliskach borowych oraz lasów mieszanych. W ZHL z 2002 roku uznano brzozę za gatunek główny na siedliskach Bw, BMw i LMw w Krainie Bałtyckiej i Mazursko-Podlaskiej. Stanowi ważny gatunek w zalesieniach porolnych, a także jako gatunek przedplonowy. Może być uprawiana na plantacjach drzew szybko rosnących. Na dobrych glebach może osiągnąć wysokość 25-30 m, a czasem więcej. Korona stożkowata, spiczasta szczególnie w młodości, ze zwisłymi gałązkami. System korzeniowy początkowo palowy, później z silnie rozwiniętymi korzeniami bocznymi. Mało odporna na działanie wiatrów. Kora w młodym wieku błyszcząca w odcieniu koloru żółtego i brązowego, z wiekiem bielejąca, głęboko spękana od odziomka, w zagłębieniach prawie czarna. Gałązki z wyraźnymi gruczołkami. Liście skrętoległe, trójkątne, ostro zakończone, z ząbkami, cienkie, początkowo lepkie. Kwitnie obficie na ogół co drugi rok w okresie od końca marca do maja. Kwiatostany męskie zebrane w brązowawe kotki na szczytach gałązek, po przekwitnięciu opadające. Kwiatostany żeńskie zielone, skierowane ku górze, później rozrastają się w walcowate jasnobrązowe owocostany zwisające na końcach zeszłorocznych krótkopędów, rozpadają się w okresie dojrzewania, trwającym do końca lipca. Nasiona to drobne orzeszki z dwoma skrzydełkami, 2-3 razy szerszymi niż orzeszek.

Brzoza omszona (Brzo)

Betula pubescens Ehrh. Rodzina: brzozowate Betulaccac

(2Ó4> Występuje na terenie całego kraju. W górach sięga wyżej niż brzoza brodawkowata. W Tatrach na Siedmiu Graniach występuje na wysokości 1740 m n.p.m., a w Sudetach pojawia się między 1045 a 1500 m n.p.m. (Jaworski 1995). Rośnie głównie na glebach torfowych i mineralno-torfowych oraz zabagnionych. Stanowi gatunek domieszkowy, ale też występuje jako gatunek główny, często z brzozą bro-dawkowatą, na siedliskach borów wilgotnych i mieszanych wilgotnych. Liście podobne do brzozy brodawkowatej, lecz nieco grubsze, krócej zaostrzone, w młodości owłosione. Kwiatostany podobne. Nasiona mają skrzydełka, do 1,5 raza szersze niż orzeszek. Klapy boczne łusek jakby ścięte i krótsze niż u brzozy brodawkowatej, klapa środkowa wydłużona i języczkowata.

Buk zwyczajny, pospolity (Bk)

Fagus sylvatica L.

Rodzina: bukowate Fagaceae

(2Ó5) Gatunek ten we wschodniej Polsce osiąga granicę zasięgu. Nie występuje w całej Krainie Mazowiecko-Podlaskiej i prawie całej Krainie Mazursko-Podlaskiej (z wyjątkiem dzielnic 1 i 2). Podstawowe obszary występowania to Kraina Bałtycka, a w górach Karpacka i Sudecka. Dociera nie wyżej niż 1300 m n.p.m. Gatunek o dużych wymaganiach glebowych. Potrzebuje gleb bogatych w próchnicę i składniki mineralne, w związku z czym jako gatunek główny występuje na siedliskach lasu mieszanego świeżego, lasu świeżego, lasu mieszanego wyżynnego świeżego, lasu wyżynnego świeżego i wilgotnego, lasu mieszanego górskiego świeżego i wilgotnego oraz lasu górskiego świeżego i wilgotnego, ponadto w Krainie Bałtyckiej na siedlisku boru mieszanego świeżego. Gatunek stosunkowo cienioznośny. Wymaga znacznej wilgotności powietrza i gleby.