skanuj0038 (54)

WSPÓŁCZESNA TURYSTYKA KULTUROWA 41

gowisk, jak i spotkania z przyjaciółmi, których zasadniczym celem jest wspólne spożywania potraw, degustacja napojów itp¹³.

„Ibrystyka kulinarna” a new cultural geographies offood

S. Friedberg w swoim artykule wprowadzającym do jednego z numerów tematycznych czasopisma Social & Cultural Geography używa określenia „new cultural geographies of food” i zwraca uwagę, że starsze pokolenie (zajmujące się tą tematyką do mniej więcej połowy lat 80. XX w.) geografów interesujących się produktami żywnościowymi, dietą, sposobami przyrządzania potraw itp., traktowało żywność oraz kwestie związane ze sposobami żywienia jako „produkt” określonych miejsc, który podlega rozprzestrzenianiu się za pośrednictwem podróżników, migrantów i kupców. Jednak współcześnie zaczyna występować nieco inne podejście, wywodzące się z geografii ekonomicznej, które traktuje konsumpcję i kulturę konsumpcji w sposób bardziej ogólny. Pojawiło się ono na początku lat 90 XX w. i przyjmuje, że o upowszechnianiu się pewnych artykułów żywnościowych, form żywienia, charakterze potraw itp. decydują w dużej mierze konsumenci (Friedberg 2003,4). Tym samym o ile w pierwszym podejściu główny nacisk był kładziony na rolę środowiska przyrodniczego dla produkcji i konsumpcji żywności, a człowiek jedynie modyfikuje cały proces produkcja-konsumpcja, o tyle zwolennicy drugiego podejścia koncentrują uwagę na badaniu relacji między kulturą żywienia się a społecznie uwarunkowanymi poglądami na zdrowie, modą itp.

Przy takim traktowaniu sprawy, niebagatelną rolę w kształtowaniu wzorców żywieniowych mogą odgrywać turyści, których obecność często sprawia, iż miejscowa ludność zaczyna przejmować obce zachowania. Można to prześledzić na przykładzie upowszechnienia się barów szybkiej obsługi w krajach rozwijających się, w których często pierwsze placówki typu fast-food powstawały w ośrodkach odwiedzanych przez zagranicznych turystów (głównie Amerykanów). Jednocześnie turyści, szczególnie ci. którzy pozostali pod urokiem kuchni krajów/regionów przez nich odwiedzanych, bardzo często przenoszą pewne zwyczaje kulinarne do swojej rodzimej kuchni. Tak więc turystykę kulinarną należy traktować jako zjawisko przyczyniające się do dyfuzji kulturowej w zakresie sposobów żywienia się. Na rolę turystyki gastronomicznej w tym zakresie, a ściślej na zjawisko związane z tzw. NewAsian cuisine (NAC) zwracają uwagę R. Scar-pato i R. Daniele (2003, 310-312), którzy w opracowaniu dotyczącym „turystyki kulinarnej” w Singapurze wykazali, że pod wpływem upodobań zagranicznych turystów tradycyjna kuchnia Azji Południowo-Wschodniej uległa daleko idącym zmianom.

13

Szerzej na ten temat: patrz A. Kowalczyk (2005b).