skanuj0040 (66)

6. Wartości przyrodnicze Polski - stan, zagrożenia i ochrona 250

zielone, dlatego lesistość tego pasa jest uboższa niż przeciętna w kraju, zwłaszcza w części zachodniej i środkowej. Nie zmienia to faktu, że właśnie tu zachowały się naturalne i unikatowe w skali europejskiej krajobrazy puszczańskie, np. w Puszczy Białowieskiej, Puszczy Knyszyńskiej, Puszczy Kampinoskiej lub w Borach Dolnośląskich. Poza dużymi, naturalnymi kompleksami lasów, wielką wartość przyrodniczą i estetyczną mają także krajobrazy bagien i moczarów, zwłaszcza największych na naszym kontynencie kompleksów niskich torfowisk w Kotlinie Biebrzańskiej, rozległych i płaskich polderów w obrębie terasy niskiej doliny Warty z jej licznymi starorzeczami, kompleks węglanowych torfowisk niskich na Polesiu (Bagno Bubnów, Bagno Staw, Torfowisko Orłowskie) lub unikatowe w skali Europy rozlewisko jedynej w Europie rzeki anastomozującej, czyli płynącej wieloma korytami, Narwi.

Interesujące i wartościowe elementy krajobrazów zostały także ukształtowane w wyniku działalności człowieka. Należą do nich przede wszystkim niewielkie sztuczne zbiorniki wodne, a wśród nich zwłaszcza założony przez cystersów w XIII wieku zespół ponad 100 Stawów Milickich w kotlinowatych rozszerzeniach Baryczy. Stawy te zajmują łącznie powierzchnię ok. 77 km² i od 1996 roku są objęte Konwencją Ramsarską jako ważna w skali międzynarodowej ostoja ptaków wodno-błotnych (zob. rozdz. 5). Do innych elementów antropogenicznych wzbogacających krajobrazy i zróżnicowanie siedlisk należą bujne łąki, śródpolne zadrzewienia, parki i ogrody.

Ochrona Równinne krajobrazy starych zlodowaceń są chronione w sześciu parkach na-krajobrazów rodowych: Białowieskim PN, Kampinoskim PN, Biebrzańskim PN, Narwiańskim nizinnych p₀l_eskj_m PN i PN „Ujście Warty”, a także w kilkunastu parkach krajobrazowych, m.in. PK Puszczy Knyszyńskiej im. Prof. Witolda Sławińskiego, Łomżyńskim Parku Krajobrazowym Doliny Narwi, Gostynińsko-Włocławskim PK, Mazowieckim PK, Bolimowskim PK, PK Międzyrzecza Warty i Widawki, Nadwarciańskim PK, Pszczewskim PK oraz w kilkunastu dużych rezerwatach przyrody. Rosnąca liczba zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, a także wyznaczenie obszarów sieci Natura 2000 powinny wzmocnić przede wszystkim ochronę krajobrazów rolniczych, zagrożonych wskutek strukturalnych przemian polskiego rolnictwa po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej.

Krajobrazy ■ Wyżyny polskie: Śląsko-Krakowska wraz z Jurą Krakowsko-Częstochowską, wyżyn polskich Wyżyna Małopolska obejmująca także Góry Świętokrzyskie oraz Wyżyna Lubelska i Roztocze zajmują łącznie zaledwie 12% powierzchni kraju, ale pod względem krajobrazowym są silnie zróżnicowane. Ich urozmaicona rzeźba, nadająca swoiste piętno krajobrazom, ukształtowała się w wyniku ruchów sejsmicznych, fałdowań i procesów erozyjnych w odległych epokach geologicznych, a o jej ostatecznym kształcie zadecydowały także osady lodowcowe i wody opadowe. Poszczególne wyżyny mają odmienną budowę geologiczną, topografię terenu i szatę roślinną, podlegały także zróżnicowanej antropopresji, niemniej ich krajobrazy, przynajmniej w części, prezentują wysokie walory estetyczne i przyrodnicze.