skanuj0041

jfapollona, ale właściwością każdego zgromadzenia Gre-Ików. Myśl tę autor przeprowadza, konsekwentnie, bo 'Każe chórowi z tą samą niewiarą przyjmować przepo-JwiednieKassandry co . fakty najbardziej oczywiste. _t^! f [ W tym ujęciu dramat Kassandry jest jednym z wciąż f Aktualnych, powtarzalnych składników -naszej cywili-, iacji, zależnych od mechanicznych warunków ludo-

iwładżtwa.

\i Stąd 'znajdujemy u Ajschylosa tylu przebranych za "Greków znajomych. W scenie pytań chór przedstawia ochlos grecki, łudzząco podobny do bezmyślnych ,i okrutnych tłumów wypełniających nasze stolice. Sce-Ina ta mogłaby być wzorem Dostojewskiego.

reutów radzących natychmiast biec do pałacu.

Jeszcze bliższa naszych czasów jest narada chóru po zamordowaniu Agamemnona. Gdyby śmy^łtbrał^-cho-reutów Ajschylosa w maski obecnyełTochlagogów, z^ich nosami, wąsami, okularami i fryzu rami?—różn e głe^y” obywateli Argosu wydałyby się nam dziwnie znajome. Niemal w tych samych wyrazach obecne chóry demokratów odpowiadały na relacje z obozów kon-j centracyjnych i na wieści o niebezpiecznych przygotowaniach dyktatorów. Brakło wśród nich tylko cho-

II

X Świat antyczny przekazał nam w spadku dwie kon-I cepcje wróżb i przepowiedni: jedną opartą na wierze | w potęgi nadprzyrodzone różnych stopni i rodzajów, mające dostęp do spraw przyszłych i gotowe za niewielką opłatą udzielić zainteresowanym użytecznych i wskazówek; drugą racjonalistyczną, opartą na obliczal-I ności procesów natury i naszej domniemanej zdolności I przewidywania skutków mogących wyniknąć z czy-1 nów i sytuacji.

Pierwszy rodzaj wróżb był w starożytności szeroko eksploatowany przez wtajemniczonych różnych stopni,

operujących w świątyniach i innych miejscach sprzy-Jljących stosunkom z siłami nadprzyrodzonymi. Ten rodzaj wróżb nie wygasł i dotąd dostarcza zarobku licznym wróżkom, kabalarkom, jasnowidzom i astrologom. Istnieją nawet automaty udzielające wróżb. Je-«l« n z nich widziałem przed laty na wieży Eiffla. Moje towarzyszka wrzuciła doń miedzianą monetą. Z automatu wypadła różowa kartka z napisem: Tu seras inlijours follement aimśe. *

| Do tego rodzaju wróżb uciekano się — tak dawniej ) juk dziś — głównie w sprawach prywatnych, rzadziej j w sprawach publicznej lub ogólnej natury. Rzecz w J tym, że w sprawach osobistychjnasZa~zdołTraść--przewi-Bywania wydaje się najbardziej zawodna»-nblięzalność ■Wyp adko w 4n:zyszły^zmni^jszS~sięw miarątego, jak Wzrasta możność ing£ręrrctr~w-ai#-^ate^cego. Zaćrhie^ |ti<* księżyca daje się przewidzieć z największą ścisło-iolą. Ingerencja patrzącego jest w tym wypadku rów-|ta zeru. Ogólna liczba wypadków automobilowych — Wtiy wiadomym spożyciu benzyny i alkoholu — daje dl<( także dość dokładnie obliczyć na przyszłość, jakkolwiek mniej ściśle niż zaćmienie księżyca. Obliczający nie jest natomiast w stanie przewidzieć, kiedy sam win limie przejechany przez samochód. Gdyby tę datę miało mu się poznać, przeleżałby cały dzień w łóżku i obliczenie jego okazałoby się fałszywe. W niektórych oho robach można z pewnym prawdopodobieństwem przewidzieć termin zgonu chorego, ale jest to możliwa tylko w wypadku choroby nieuleczalnej, nie poddającej się zabiegom lekarskim. Życie prywatne po- *xr nim la — poza terminami płatności weksli — tak mało Hbdnifców obliczalnych, że pragnący poznać pTzysz-plć w tej dziedzinie za wszystkich czasów zwracali almiznym tytułem do wróżek i kabalarek.

Wprawy polityczne jako przedmiot przewidywań-sta-Mowiij teren pośredni.-poddający się przybliżonym ob-

UMiM zawsze szaleńczo kochana.

177