42 Rozdział 3.

Rys. 3.3. Koło Mohra dla próbki ściskanej jednoosiowo

Rys. 3.4. Schemat stanu naprężeń niszczących próbkę

Analizując kąt nachylenia złomu, można zauważyć, że w okolicach końcówek próbki kąt ten wyraźnie się zmienia. Można to wytłumaczyć działaniami sił tarcia pomiędzy próbką a płaszczyznami dociskowymi maszyny wytrzymałościowej, blokującymi odkształcanie się próbki w kierunku poprzecznym. Powoduje to pojawienie się strefowego, złożonego stanu naprężenia, stąd zmiana wartości kąta (3. Cechą charakterystyczną materiałów kruchych jest większa wytrzymałość na ściskanie niż na rozciąganie, czyli Rc > R_m, na przykład:

•    dla żeliwa Rc = (3-^-4) R_m,

•    dla betonu R_c = (3+10) R_m,

•    dla szkła Rc ~ 10 R_m.

Odkształcenie próbki w próbie ściskania charakteryzuje skrócenie względne, które wyznacza się ze wzoru: