skanuj0045 (26)

222 8. Zmiany w środowisku społecznym i przyrodniczym pod wpływem turystyki 8. Zmiany w środowisku spofed

rystów, jest Baltimore (stan Maryland). W 1964 r. władze miejskie przyjęły plan zlikwidowania w centrum miasta terenów portowych i wybudowania w tym miejscu nowoczesnego centrum handlowo-rozrywkowego i turystycznego (projekt Har-bor Place). Obok funduszy miejskich, program ten miał być wspierany środkami finansowymi z budżetu federalnego. W pierwszym etapie procesu rewitalizacji władze miejskie wykupiły opuszczone tereny składowe i, po wyburzeniu dotychczasowej zabudowy, urządziły w tym miejscu rozległy park i przystań jachtową. Następnie wybudowano Maryland Science Center (1976 r.) i World Trade Center (1977 r.), w pobliżu których w 1979 r. oddano do użytku duże centrum kongresowe (Convention Center), a w rok później kompleks handlowy Harbor Place i 5-gwiazdkowy hotel „Hyatt Regency Hotel”. Ostatnią inwestycją w tej fazie procesu rewitalizacji było uruchomienie w 1981 r. akwarium i muzeum oceanograficznego (National Aquarium). W trzecim etapie procesu przebudowy centrum Baltimore (lata 1984-1987) w rejonie dawnego portu wzniesiono 12 hoteli, wiele sklepów i restauracji itp. Jak podają G. Shaw i A.M. Williams [1996], ocenia się, że dzięki tym inwestycjom liczba odwiedzających Baltimore wzrosła z ponad 2,2 min w 1980 r. do 6,8 min w 1985 r., co oznaczało zwiększenie się wydatków turystycznych ze 125 min USD do 400 min USD. Prace mające na celu przebudowanie portowej części śródmieść Bostonu i Baltimore, w celu uczynienia z nich nowoczesnych centrów turystycznych, kulturalnych i handlowo-rozrywkowych, są jedynie przykładami praktycznego zastosowania popularnej w Stanach Zjednoczonych koncepcji urbanistycznej zwanej FMP (ang.festival market place), w ramach której podobne działania zaczęto przeprowadzać lub przygotowywać w Nowym Jorku (realizowany od 1983 r. program South Street Seaport), Milwaukee, Nowym Orleanie, Chicago, Miami, Jacksonville, Portland i Seattle [Gravari-Barbas 1998].

Podany wyżej przykład pokazuje, że turystyka może być bardzo istotnym czynnikiem rozwoju nie tylko obszarów wiejskich, ale i terenów zurbanizowanych. Istotne jedynie jest, aby była ona traktowana jako integralna część procesu rozwoju społeczno-gospodarczego, a nie element przytłaczający swoimi rozmiarami miejscową gospodarkę i powodujący niekorzystne zmiany społeczne.

Jednym ze sposobów uniknięcia niedogodności związanych z nadmiernym rozwojem funkcji turystycznych na danym obszarze jest potraktowanie turystyki jako części działalności społeczno-gospodarczej w ramach tzw. rozwoju zrównoważonego (ang. sustainable development). Według B.M.W. Rattera [1996] właśnie takie podejście do turystyki powinno istnieć na niewielkich wyspach antylskich, szczególnie zagrożonych przez turystykę masową.

Zdaniem E. Boo [1990, 3] jedną z możliwości pogodzenia idei zawartych u podstaw rozwoju zrównoważonego z rosnącym popytem na turystykę jest propagowanie turystyki zorientowanej na recepcję walorów przyrodniczych (ang. naturę tourism). Zwiększone obecnie zainteresowanie turystów obszarami chronionymi, które z reguły znajdują się na terenach wiejskich, pozwoli znaleźć pracę miejsco

wej ludności w niewielkich no wpłynąć pozytywnie ni patologiom związanym z i

Przedmiotem zaintera turystycznym w środowisk pojawienia się funkcji tny co udział lasów zwiększył przyrodniczego uległ popn się uwagę na niekorzystne

Liczne badania dowoo przyrodniczego pod wpływ skich⁴. Przeprowadzenie pa Parku Narodowym wykaza skie w następujący sposobi

•    I etap: niszczenie p

•    II etap: niszczenie j

•    III etap: powstanie i

•    IV etap: pojawienie

•    V etap: zmiany w i

Jak podaje autor przyl

Tatrach jest odwiedzanie pa tów, np. Doliny Pięciu St Wierchu itp.

Również inne badania oddziaływanie na środowid D. Absalona i in. [1993, lii że wskutek wzmożonego n| leśnej, zwiększyło się zanid oraz coraz większej liczby j niach) oraz wód powierzcia (Burren, hrabstwo Clare) do silnych procesów krasowyd nym, które ulegają degradal samo zjawisko występuje w wskiej, np. w okolicach Ojt

³    MJL Bark er [1982J.

⁴    W niektórych dolinach śró miejskie [Kariel, Draper 1992, 10 zachodniej Kanadzie (doliny rzek 1 Stanach Zjednoczonych (doliny rze i Rogue w Oregonie), okolic Qaed szech, Zermatt w Szwajcarii itp.