skanuj0055

124 ŚREDNIOWIECZNA PIEŚŃ RELIGIJNA POLSKA

Panna Boga poczęła,

Krystusa porodziła,

Panna niepokalona.

m. 18 DZIECIĘ SIE NAM NARODZIŁO

Anonimowa kolęda z druku: Wokabularz rozmaitych i potrzebnych sentencji, Kraków 1539, k. Z₃, równolegle z tekstem niemieckim: Das Kindleyn ist uns geboren.

Poprzednie wydanie: Kolędy polskie, s. 33-34.

Dziecię sie nam narodziło,

Wszystek świat zwiesieliło,

Z Panny czystej, pokornej,

Nam na pocieszenie.

⁵ Aby nie j ego narodzenie,

Byłoby nasze zatracenie,

Ale jest nasze wszystkich zbawienie.

Przez twe słodkie narodzenie,

Człowieczeństwem ogamione,

¹⁰ Smiłuj sie dziś nad nami.

III. 19 KOLĘDA SIĘ Z ALLELUJĄ ZWADZIŁA

Niedokończona kolęda życzeniowa na Nowy Rok wykonywana w klasztorach bernardyńskich prawdopodobnie podczas rekreacji. Pełny tekst innej redakcji kolędy zachował się w rękopisie z pierwszej połowy XVII w., przechowywanym w Bibliotece Jagiellońskiej, sygn. Przyb. 227/53.

Utwór znajduje się w luźnym zapisie rękopiśmiennym z pierwszej połowy XVI w. na ostatniej karcie i wewnętrznej stronie tylnej okładki inkunabułu: Nicolaus de Hanapis, Biblia pau-perum [Strasburg, Io. Priiss] 1490, przechowywanego w Bibliotece Prowincji 00. Bernardynów w Krakowie, sygn. 12.

Wydanie: W. Wydra, Teksty kolędowe z pierwszej połowy w. XVI zapisane w inkunabule bernardynów krakowskich, „Pamiętnik Literacki”, R. LXIX: 1978, z. 3, s. 166-170.

SEQUITUR STRENA VERNACULAE LOQUCIONIS

Kolęda się z Al lelują zwadziła,

Jedna drugiej ku czci przymowiła.

Lelujać Kolędzie zdradę zadała,

Iż się cały rok Kolęda wagowała,

P A dzisia się do nas nawróciła,

Aby chłopy chodząc powadziła.

Kolędać Lelujej odpowiedź dała:

„Żeś się, Leluja, cały post wagowała.

Czyliś beła co złego zbroiła,

|° Żeś się kościoła siedm niedziel chroni(ła)?

Do szkoły cię skarcić beło niesiono,

III. 19 KOLĘDA SIĘ Z ALLELUJĄ ZWADZIŁA

przed w. 1 - „Następuje kolęda noworoczna w języku ojczystym” (w przeciwieństwie do innych kolęd łacińskich zapisanych w inkunabule).

?" w. 3 lelujać - popularna wymowa polska wyrazu Alleluja; zdradę zadała - zarzuciła zdradę. Alegoria „Kolędy” i „Allelui” w tym utworze użyta jest przez anonimowego autora na zasadzie popularnych w literaturze późnego średniowiecza „poswarek” (sporów) alegorycznych postaci.

| w. 4 cały rok Kolęda wagowała - przez cały rok (kościelny) „Kolęda się wałęsała”, tzn. poza okresem Bożego Narodzenia nie występowała w tekstach liturgicznych.

P w. 6 chłopy chodząc - inwersja: chodząc, chłopy, p w. 10 siedm niedziel chronUja) - aluzja do Przedpościa (trzy niedziele) i okresu Wielkiego Postu (sześć niedziel), kiedy w liturgii milknie śpiew, Alleluja” (w tekście mylnie liczba siedem zamiast dziewięć).

w. 11-13 Mowa o tzw. pogrzebie „Allelui”, urządzanym w średniowiecznych szkołach po odśpiewaniu tzw. pierwszych nieszporów w Nie-